Заманда жердің түкпір-түкпірінде тұратын адамдар бір-бірімен сауда жүргізген. Алғашында ол қажетті заттармен айырбас ретінде жүзеге асқан. Мысалы, асыл тастар, алтын, күміс, тұз, шипалы өсімдіктер мен хош иіс сулары, азық-түлік және басқа да тауарлармен алмасқан. Кейіннен ақшаға сауда-саттық басталып, базар, жәрмеңке, сауда жолдары ашылды. Ұлы Жібек жолының Қазақстан жерінен өткен жолы Сауран қаласы болды. Қазақстан жеріндегі орта ғасырдағы ірі қалалардың бірі. Жібек жолындағы тағы бір тарихи қала – Иасы, кейіннен Түркістан атанған. Түркістан ертеден «екінші Мекке» деп аталып кеткен. Қожа Ахмет Иассауидің кесене ғимараты – бүкіл Орта Азиядағы сәулет өнерінің керемет үлгісі болып табылады.
Жібек жолындағы даңқты қалалардың бірі Отырар еді. Бүкіл Шығысқа аты әйгілі қала ең алғаш Фараб деп аталды. Әл Фараби атанған ұлы ғалым Әбу Насыр Ибн Мұхаммед шыққан қала.
Ұлы Жібек жолында тарихи қалалардың қатарына Испиджап, яғни, Сайрам да жатады. Сайрам ұзақ жылдар бойы Жібек жолы бойындағы саяси жағынан да, экономикалық жағынан да, мәдени жағынан да еңсесі биік қалалардың бірі болып қалған.
Сол тұстағы аса ірі сауда орталығы Тараз болды. Елдер оны саудагерлер қаласы деп атаған. Тараздың жүрегі – мешіттері, керуен сарайлары болса, базардың айналасында түрлі шеберханалар, наубайханалар орналасқан. Ертеде Тараз қаласындағы сауда базарын көргендер «Тараз базары – әлем айнасы» дейтін. Себебі, бұл жақта кез келген дүниені айырбастауға, сату мен сатып алуға болатын.
Мәтін мазмұнын қысқаша 3-4 сөйлеммен, өз сөзіңмен баяндап жаз.
Раньше то же самое говорили о телевидении. Но много лет, а люди, у которых есть дома телевизор, все равно покупают книги, берут их в библиотеке, читают их. А не читают книг те, кто и без телевизора ничего бы не читал.
Я считаю, что Интернет, наоборот книге. Сейчас почти что любое произведение литературы можно найти в электронных библиотеках и почитать. Можно найти книги для школьной программы, для собственного удовольствия. Раньше для этого нужно было идти в библиотеку, в книжный магазин или просить книгу у друзей. А теперь можно читать с монитора компьютера, распечатать на листах бумаги или пользоваться специальным устройством – «электронной книгой».
В общем, книги стали более доступны благодаря Интернету. Еще я считаю, что книга в электронном варианте все равно не заменит «живую». Монитор нагружает глаза, перед ним нельзя сидеть без конца. В Интернет-книгу пока не вставляют красивых иллюстраций, как в печатную, к тому же в печатной книжке есть какое-то свое очарование. Ее можно взять в руки, полистать, она пахнет типографией. Распечатанная книга не может служить подарком на день рождения или какой-нибудь другой праздник.
Я вижу только один минус для книг в том, что распространился Интернет. Я помню, раньше мы обменивались книжками, давали друг другу читать, потом обсуждали, что кому понравилось. А теперь попросишь книгу, а в ответ: «Скачай в Интернете». Не все понимают, что читать «живую» книгу может быть приятнее, а потом хочется поговорить о том, что прочитал.