текст снизу это таблица просто так получилось сверху ТАБЛИЦА 4-тапсырма. Мәтін бойынша кестені басшылыққа ала отырып. кейіпкердің
мінез-сипатын, іс-әрекетін анықтаңыз. Мінездеменің тілдік құралын талдаңыз.
Кейіпкерге өз
пікіріңізді
жазыңыз
Кейіпкердің
жасы, сыртқы
келбеті
Кейіпкердің мінезі,
қылығы, ішкі жан-
дүниесі
Кейіпкердіңіс-әрекеті
Айша бибі
Айша бибі — шамамен 11-12 ғасырларда өмір сүрген ару қыз. Айша бибі еліне
сапарлап келген жас жігіт Қараханмен жүздесіп, бір-бірін ұнатады. Айша Бибінің
көркіне ақылы сай сұлу болған. Қарахан елінің батыры - Айшаға ғашық болады.
Алайда тұтқиылдан елін жау шапқанын естіген Қарахан дереу еліне аттанады.
Айша бибі 40 қыз жолдас ертіп, Қараханның еліне өз бетімен аттанады. Ел
шетіне таяғанда демалмақшы болып су бойына тоқтап жуынады. Сол кезде
сәукеленің ішінде жасырынып қалған улы жылан Айшаны басынан шағып алады.
Қыздардың хабарын естіп Қарахан да жетеді. Бірақ Айша тілге келмейді. Ең болмаса
о дүниеде қосылайық деп Қарахан осы жерде Айшамен некесін қидырады. Келін
болып босаға аттамаса да, уәдеге берік Айшаның соңғы демі өз қолында шыққанына
әрі риза, әрі құса болған Қарахан сол Айша бибі қабірінің үстіне күмбез
тұрғыздырады.
Қарахан батыр сүйгенінің жанында болу үшін Айша бибінің қасынан өзіне де
мазар салдырады. Өмірінің соңына дейін сонда түнейді. Айша бибі кесенесі ХІІ
ғасырда Жамбыл облысы Жамбыл ауданында Тараз қаласынан 18 шақырым жерде
тұрғызылды.
...Біздің ішімізде менен екі-үш жас үлкендігі бар Тортай атты бала болушы еді. Әке-шешеден тым ерте айырылып, алыстан қосылар аталастарының есігінде жүретін. Қой аузынан шөп алмас жуас, құлағының сәл мүкісі бар, бала болып көп ойнамайтын жасқаншақ еді. Бәрімізден гөрі ерекшелігі, таңертеңнен кешке дейін бас алмай кітап оқи беретін. Қолына не тисе, соны талғамсыз оқитын Тортай арамыздағы білгішіміз, аузымызды ашып тыңдар абызымыз сықылды... Тортай, әсіресе, мені жақсы көрді. Жанынан бір елі қалдырмайтын. Әкем – ферма меңгерушісі, үйде ішіп-жем мол, ит басына іркіт төгіліп жатушы еді. Шешемнің қолынан – бір, жолынан – екі алып, әр күн сайын Тортайға таситынмын. Ол мені алдап тамақ үшін дос болмайтын, қайта «мен аш жүргенім жоқ, әкеле берме» деп ұрысатын-ды. Өз бейілімен, көңіл хошы болмаса, ләм деп аузын ашпайтын, әрі құлағы қақас еститін болған соң, әңгімеге зауқы бола бермейтін. Тек менімен ғана оңаша сәттерде ағыл-тегіл әңгіме құрушы еді...»
Тортайды абыз санап, оның айқандарын мүлт жібергісі келмейтін Ораштың досына деген қарым-қатынасын осы үзіндіден көруге болады. Ораш Тортайдың жалғыздығын ойлап, ата-анасынан ерте айырылғанын сезініп, жанашырлықпен қарайды. Оған үйінен тамақ әкеп беріп, әңгімесін тыңдау үшін жанынан қалмайды. Тіпті Тортайды алыс ағайыны үйінен қуып жібергенде, Ораш жаңбырлы күні таудың арасынандағы үңгірден тауып алып, оған үйінен ұрлап әкелген наны мен ірімшігін берген еді. Тортайдың Орашқа «Әке-шешең іздеп жүрер, үйіңе қайт, қорықсаң – мен шығарып салайын» деген сөзінен, әсіресе, «қорықсаң» дегені оның ағалық пейілін көруге болады. Жандары кітапқа құмар жас жеткіншектердің арманы да ерек.