3-тапсырма
1.Етістік -Заттың қимылын сипаттайтын сөз табы етістік деп аталады. Қазақ тіліндегі сөз таптарының ішіндегі ең күрделі және қарымы ең кең грамматикалық категория.
Етістік не істеді? Неғылды? (не қылды) Қайтті? деген деген сұрақтарға жауап береді.
2.Сөйлемде көбіне етістік, Жалғау, Есімше жүмесінің қызметін атқарады.
3. Лексикалық толық мағынасы ұмытылған, басқа сөздерге тіркелсе қолданылатын сөздер көмекші сөздер деп аталады.
4. Мысалы:сырт,іш,маң, тұс, алд(ы),арт(ы),аст(ы), қас(ы) сияқты сөздер сөйлемде екінші зат атаулының жетегінде жұмсалады:Ауылдың жаны терең сай.Осындай сөздер көмекші есім деп аталады.
5. Күрделі етістіктердің түрлері:
Құрамды етістік - Мысалы: жәрдем ет, ән сал, үлгі қыл, қабыл ал т. б.
Құрама етістік - Мысалы: алып ал, ала кел, барып кел, бара кел, алып бар, ала бар, алып кет, ала кет, келіп кет т. б.
Сараламалы етістік - Мысалы: айтып жібер, айтып жібере қой; айтып жібере жаздап қалды; айтып көр, айта көр, айта сал, айта қой, айтып қой, айта жүр, айта біл, айта түс т. б.
Суреттеме етістік - Мысалы: барып едім, барған едің, келетін еді, түсінуші едік, ұйықтап кеткен екенмін, кешігіп қалған екенсің, келсе игі едіңдер, мұғалім едіңіздер, жас екен; бармақ болды, келмек екен, жазатын болды, келетін көрінeді т. б.
Тұрақты етістік - Мысалы: опық жеді, таяқ жеді, құр қалды, бас қойды, ауыз жаласты, арам тер болды, қырғи қабақ болды, бетке шіркеу салды, жан алқымға алды, ауыз салды, көз салды, жек көрді, жанын қияды т. б.
6. Етістік мағынасына қарай болымды және болымсыз болып бөлінеді. Істің болғанын, болып жатқанын, не болатынын білдіретін етістіктің түрін болымды етістік дейміз. Мысалы: Мен сабақ оқыдым. Мен сабақ оқып отырмын. Мен сабақ оқымақпын.
7.Етістік сөз табын Ыбырай Маманов, Ахмеди Ысқақов, Сейілбек Исаев деген ғалымдар зерттеген.
Объяснение:
Cұрақтарды 7 сынып қазақ тілі оқулығынан 100-беттегі 3-тапсырмадан алдым.
ДҰРЫС
Абайдың 1889 ж. жазған өлеңі. Әрқайсысы 6 тармақты 5 шумақтан тұрады, көлемі ЗО жол. Абайдың поэзия, оның мәні жөніндегі ой-пікірлерінің тың түйіні, бұған дейінгі жазылған «Базарға қарап түрсам, әркім барар», «Өлең- сөздің патшасы, сөз сарасы», «Біреудің кісісі өлсе, қаралы ол» сияқты шығармаларындағы эстетикалық көзқарасының кемелді көрінісі. Бұл шығармаларында Абай ақындықтың ауыр міндетін, ақын атанудың алғышарттарын аңғартқан еді. Сөздің патшасын, сындарлысын дарияның тереңіне сүңгіп, ақық-маржан іздеушідей түн қатып толғататын, тұңғиық ойға шоматын даналардың ғана таба алатынын айтқан