Қазақстан - таулар мекені.
Менің кіндік қаным тамып, алғаш тәй-тәй басқан, алғаш «ана» деп күлім қаққан, киелі жерім, атамекенім бар, ол – тәуелсіз Қазақстан. Халық даналығы «Әркімге өз туған жері Мысыр шаһары» деп бекерге айтпаған.
Төбесі көкке тірелген таулары бар, көк-жасыл орман-тоғайлары бар, асу-асу белдері бар, қойнауы алтын астық пен малға толған кең жазира даласы бар Қазақстан әлемге әйгілі өте бай ел. Табиғаты әр алуан жан -жануарларға толы, аққулы көлдері бар, тулаған толқынды теңіздері бар, әсем қалалары бар. Биіктігі бұлттарға жетіп бірақ тоқтайтын жұмбақ таулар әрдайым жұртшылық қызығушылын арттырып келе жатқандығы көңіл қуантады. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанға қатынайтын туристер саны жыл өткен сайын артып келе жатыр. Атап өту керек, бұлардың көпшілігі табиғатты тамашалауға келгендер. Бұл қарқынмен алдағы жылдары, туристік державаларды қуып жетуіміз бек мүмкін. Елімізде Алатау, Алтай, Қарқаралы, Ұлытау секілді таулар бар. Бір - екеуіне тоқтала кетер болсақ, Алатау – жеріміздің көркі, еліміздің сәні болып саналады. Тау қойнауларындағы сандаған демалыс және сауықтыру орындары, Медеу мұз айдыны, шаңғы спортына арналған кешенді орындар Алатау мәртебесін арттыра түсіп, баурайына жұртшылықты жинай түсуде. Еліміздегі ең ірі, жануарларға бай хайуанаттар бағы да осында. Ал, Алатау бөктерінде, Алматы облысының аумағында өсімдіктер мен хайуанаттарды қорғауға, табиғатты, табиғи ескерткіштерді сақтауға арналған мемлекеттік қорықтар да бар. Бұл күнде теңізге айналған Қапшағай су қоймасы, ондаған бұлақтар мен көлдер өңір ажарын аша түсіп, тұрғын халық берекесіне айналған. Мекен еткен кісі алыс кетсе сағындыратын, көрген жанның есінен кетпейтін Алатаудың табиғаты жылдың қай мезгілінде болсын көркем, таза, қызықты.
Жаратушы сыйлаған осынау бір таңғажайып, көрікті табиғатымызды қорғап, оның гүлдене беруіне себепкер болайық.
Қазақстан Еуразия материгінің орталығында орналасқан, оның жер көлемі 2 млн. 715 мың шаршы шақырым. Қазақстанның батысында Каспий теңізінен, шығысында Алтай таулары дейін 2925 шақырым, солтүстігінде Батыс Сібір жазықтығының оңтүстігі мен Орал тауларының сілемдерінен, оңтүстігінде Тянь-Шань биік таулы жоталары мен Қызылқұм шөлдеріне дейін 1600 шақырымға созылып жатыр. Осыған байланысты Қазақстанның табиғат жағдайдары да әртүрлі. Мұнда жазықтық жерлердің сан алуан түрлері солтүстігінде орманды далалардан басталып, оңтүстіктегі шөл-шөлейттерге, құмды, сазды, тасты, сортаңды шөлдерге жалғасады. Таулы-тасты жерлері аласа таулы жоталардан басталып, Алтайдың тайгалы ормандары мен Тянь-Шанның қарлы шыңдарына ұласады; сулары - Каспий, Арал теңізі, Балқаш, Зайсан, Марқакөл көлдерінен және Жайық, Сырдария, Шу, Іле, Қаратал,Ертіс, Есіл, Тобыл сияқты тасқынды өзендер мен жылғалардан тұрады. Қазақстан жерінде алуан түрлі жануарлар мен өсімдіктер әлемі кездеседі. Мұнда бомыртқалы жануарлардың 835 түрі бар. Соның ішінде сүтқоректілердің 178 түрі: құстың - 500-жуық, бауырымен жорғалаушылардың - 49, қосмекенділердің - 12, балықтың - 104, дөңгелекауыздылар немесе балықтәрізділердің 3 түрі тіршілік етеді. Атап айтқанда кез-келген адамға таныс аю, қасқыр, түлкі, қоян, кірпі, үйректер, тырна, қаз, аққу, бүркіт, улы сұр жылан, бақа, алабұға, шортан және тағы басқалар кездеседі.
өсімдіктер:
Ақтүкті таспа
Алтай гимнесперумы
Альберт құртқашашы
Алтай қасқыр жидегі
Ақ тұңғиық
Алматы юринеясы
Ақбас юринея
Ала күлте қызғалдағы
Алтай раушаны
Ангрен уғамиясы
Ақсары жуантамыр
Ақжолақ сасыр
Ақшыл сепкілгүл
Алтай сибиркасы
Алатау эспарцеті
Алматы шиқылдағы
Альберт қызғалдағы
Әсем юринея
Әлие-Ата аққаңбағы
Әлие-Ата трихантемис
Бекетова недроломасы
Бөгде шөлсалмақ тәрізді жалған шандра
Берішті клавулина
Берқара терегі
Бектауата тиынтығы
Берік сүттіген
Бесмүйіз склеротиария
Бетпақдала сылдыпшөбі
Бор сылдыршөп
Бор сиякөк
Бор риян
Борщов қызғалдағы
Бұдыр кекіре
Бұғы кладинасы
Бүршікті альдрованда
Бұталық астеротамнус
Бүршікті феллориния
Бүріспе дала саңырауқұлағы
Вавилов көбенқұйрығы
Введенский қасқыржемі
Верещагин саздақ шөбі
Виталий шөмішгүлі
Виттрок раушаны
Гердер кахрис
Голоскоков лепидопсис
Грейга қызғалдағы
Д
Дарабас криптокодан
Дала таушымлдығы
Даур цимбариясы
Дәрмене жусан
Едебур бадамы
Еуропа шыршашөбі
Жабайы жүзім
Жаңа Попов қазжуасы
Жартас сәбізшөбі
Жылтыр жанаргүл
Жоңғар көкгүлі
Жұмыр анафалис
Жым астрагалы
Жалған ракитник астрагал
Жұмыртқа жапырақ түйесіңір
Жіңішке сабақ астрагал
Жетісу недзвецкиясы
Жоңғар сабынкөгі
Жабысқақ қандыағаш
Жағастай мертензиясы
Жатаған Шренк шыршасы
Жоңғар түймебасы
Жоңғар тұтасжапырағы
Жіңішке көкнәр
Жіңішке штубендорфия
Жебежапырақ страгановия
Зеравшан аршасы
Зайсан лақасы
Зинаида шөлмасағы
Иілгіш қау
Илларин генингиясы
Кавказ таудағаны
Карнауа өгізкөзі
Кауфман қызғалдағы
Кәдімгі өрік
Кәдімгі жұмсақ жеміс
Кәдімгі емен
Кәдімгі пыста
Кәдімгі семсершөп
Кәдімгі толокнянка
Кәдімгі тасжапырақ
Кәдімгі шолпанкебіс
Келлер кестежусаны
Кекіре плаглобазис
Керемет квелеция
Кеш қызғалдағы
Кіші сүйелжазар
Көктем жанаргүлі
Көкшіл шиқылдағы
Киізтәрізді жерсабын
Кауфман иккониковиясы
Колпаков иридодиктиумы
Колпаковский қызғалдағы
Коровин тұтасжапырағы
Корольков қызғалдағы
Краменников канкриниелласы
Коопман бересклеті
Кузнецов ерсағызы
Культиасов шренкиясы
Культиасов клинолапастнигі
Кушакевич шиқылдағы
Күмәнді долана
Күнгеәй қауы
Көксағыз бақбақ
Көрікті островския
Көптамырлы жуа
Комаров жуасы
Кірпі қаратұқым
Қабықты жалынгүл
Қазақ лақсасы
Қазақстан спарасисі
Қайықша томағашөбі
Қар дәуаяғы
Қаратау жалған бозкілемі
Қаражемісті итжүзім
Қаратау қауы
Қаратау рапонтикум
Қаратау сасыққурайы
Қаратау тиынтығы
Қаратау ұшқаты
Қаратау жалынбасы
Қаратау кекіресі
Қаратау лепидолофа
Қаратау паракаршумы
Қаратау томағашөбі
Қаратау түйетабаны
Қаратау ырғайы
Қаратау шөмішгүлі
Қаратаулық бочанцевия
Қарқаралы бөріқарақаты
Қастек жуасы
Қатпар гладиолус
Қатпарлы соссюрея
Қатты көбенқұйрық
Қатты жапырақ келлерия
Қозықұйрық таблицалы
Қоқан салпысы
Қоңыр жүзгін
Қу бұйырғын
Қызғылт сары ақбасқурай
Қызылтіл зиягүл
Қызғылт семізот
Қылтанақ осмориза
Қопал астрагалы
Құмбел саршатыры
Құрғақ сасыр
Құсмұрын астрагал
Қызыл қайың
Қысқа аталық қызғалдақ
Ледебуриелла тырнашөп тәрізді
Ледебур қоянбұршағы
Леманн қызғалдағы
Леманн күшаласы
Линчевский кемпіршөбі
Лотос жаӊғақ
Людвиг құртқашашы
Майда катран
Мақсыр рапонтикум
Марал тамыры
Маргарита щуровскиясы
Медиазия іріжапырақтары
Мейен ламидопус
Мейер шытырмағы
Мейер шоқгүлі
Меруертгүл
Мишенквиц кендір
Минквиц примула
Микешин ссосюреясы
Майхаил лепехинелла
Михельсон кермегі
Мия жапырақ астрагал
Мушкетов түйесіӊірі
Мұғалжар юринеясы
Мұздақ пастернаковник
Мүслім сылдыршөбі
Мыӊжылқы усасыры
Мыӊжылқы көбенқұйрығы
Объяснение:
жануарлар:
Қарақұйрық
арқар
Қабылан
Сабаншы
Шағыл мысығы
Қар барысы
Түркістан сілеусіні
Тянь-шань қоңыр аюы
Шұбар күзен