Тіл – халықтың алтын діңгегі. Өзін-өзі білетін әр халық алдымен өзінің туған тілін сыйлап, мақтан тұта білуі керек. Өйткені халықтың даналығы, жырлары, шежіресі сол халықтың тілінде жазылады. Тіл – қай ұлтта болса да қастерлі, құдіретті ұғым. Ол әр адамның бойына ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл – халықтың жан, сәні, тұтастай кескін-келбеті, болмысы. Адамды мұратқа жеткізетін – ана тілі. Әр халықтың, ұлттың құрмет тұтар өз ана тілі бар. Менің ана тілім – қасиетті қазақ тілі. Қазақ тілі түркі тілдердің ішіндегі ең таза әрі бай тілге жатады. Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. "Ана тілі – халық боп жасағаннан бері жан дүниеміздің айнасы, өсіп-өніп түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі. Жүректің терең сырларын, басынан кешкен дәуірлерін, қысқасы, жанның барлық толқынын ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп, сақтап отыратын қазына",-деп Жүсіпбек Аймауытов ағамыз жазғандай, жерін, елін сүйген әрбір азаматтың ана тіліне деген сүйіспеншілігінің мақтаныш сезімі болуы керек. Бала өмірге келгеннен бастап, өз ана тілінде сөйлеп, ана тілінде білім алып, жалпы ұлттық тәрбие алуы керек деп ойлаймын. Себебі өз ана тілінде сөйлеу оған деген көзқарас ең зор адамшылық, мәдениеттілік, тәрбиелілік өлшемі болып табылады. Тіл – ұлттың жаны. Ал ұлттың болашағы – оның ана тілі. Тіл халықпен бірге өмір сүріп дамиды, әр ұлттың тілі – оның бақыты мен тірегі. Елбасы Н.Ә.Назарбаев халықтың болашағы туралы тереңнен толғай отырып, "мемлекеттің ең басты дүниесі тек ғана байлық емес, сонымен қатар ана тіліміздің болашағы"деген болатын. Ана тілі – алтын қазына, ана тілін қадірлеу, беделін нығайту біздің парызымыз. Біз – келешек еліміздің айбыны, Біздің қолда тіл мен ұлттың байлығы! Тіл – тиексіз болашақтың тірегі, Бізге аманат Тәуелсіздік тұғыры!
Толығырақ: https://massaget.kz/okushyilarga/shyigarma/22707
Материалды көшіріп басқанда Massaget.kz сайтына гиперсілтеме міндетті түрде қойылуы тиіс. Авторлық құқықты сақтаңыз
Объяснение:
ответ:Әже - баланың әкесінің, сондай-ақ, анасының шешесін атайтын, туыстық қатынасты білдіретін атау. Одан арғылары үлкен әже немесе ұлы әже деп аталады.[1]
Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі Қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш баласын әжесі бауырына салады. Бала ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. Әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. Балажан қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. Тарихта күллі рулы елге ана болып саналған Айпара әже, Домалақ ене, Зере, Айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған.
Алдымен әже тәрбиесі арқылы бала жақсы-жаманды ажыратып, үлкен-кішіні тани бастайды. Мінез-құлық, тіл тәрбиесі қалыптасып, бала үй шаруасына бейім, елгезек тілалғыш, мейірімді болып өседі. Әженің алдын көрген балаға былайғы жұрт тәрбиелі бала деп баға береді. Әже тәрбиесі көбіне «олай істеме, былай істе», «бүйтсең жаман, өйтсең жақсы»деген вербалды сипатта, ақылгөйлік мазмұнда болып, әженің мейірімі мен жүрек жылуына бөленіп өседі. Осылайша жас бала қазақы ортадағы моральдық-этикалық нормалармен таныса отырып, адами тұлғаның қалыптасуына ғана емес, дәстүрлі ырым-тыйымдар жүйесінің қағидаттарын біртіндеп бойына сіңіре бастайды.
Жеті-тоғыз жастан әрі қарай тұңғыш немере ұлдың тәрбиесі атасының қолына өтеді, Ал қыз немеренің негізгі тәрбиесі әженің қарамағында болады. Бұл кездегі тәрбиенің мазмұны атаға ілесе жүріп, көрген-білгенін көңілге тоқудан құралады. Атасына ілескен бала алыс жерлерді, ел жақсыларын, сыйлы ауылдарды көріп, жиын-тойға т.б. қатысып, соларды ұғынуға, білуге тырысады. Атаның «визуалды» тәрбиесінен өткен баланы былайғы жұрт көргенді бала деп атайды. Қазақ паремеологизмі Атың бар да жер таны желіп жүріп, атаң барда ел таны еріп жүріп деп кеңес береді. Ел тану, жер тану көргенділікке жатады. Қазақтың дәстүрлі бала тәрбиесінде көргенділік тәрбиенің ең жоғарғы формасы болып табылады. Әже мен атадан тәлім алған немеренің рухани жағынан тәрбиелі, көргенді азамат болып, ержетуінің, елдің аузына ілігер көшелі азамат болып қалыптасуының негізі осылайша қаланады
Объяснение:
32. Тұйық етістіктің жұрнағы жалғанғанда , соңғы дыбысы өзгеріске ұшырайтын сөзді көрсетініз.
✓A) Ұқ
B) Жу
C) Айт
D) Сана
E) Сөйлес
33. Тұйық етістікті тіркесті табыңыз.
A) Келер еді
B) Танысыпты
C) Тапсырманы орындамақпын
D) Барғым келеді
✓E) Адал еңбек ету
34. Емлеге сай жазылған тұйық етістікті табыңыз.
A) Тасыу
B) Кел іу
✓C) Жуу
D) Жаю
E) Суыу
35. Тұйық етістікті табыңыз.
A) Қою тамақ
✓B) Мал сою
C) Жаяу жүр
D) Баяу айт.
E) Ояу жатыр.
36. Дұрыс жазылған етістікті табыңыз.
A) Жуыу
B) Байыу
✓C) Кею
D) Төку
E) Сыйу
37. Үстеу дегеніміз не?
A) Іс-әрекет, қимылды білдіреді
B) Қимылға, іс-әрекетке еліктеуді білдіреді
C) Заттың сапасын, көлемін білдіреді
✓D) Қимылдың мезгілін, белгісін, себебін мақсатын білдіреді
E) Сөз бен сөзді байланыстырады
38. Күрделі үстеуді көрсетіңіз.
✓A) Бүгін келдім
B) Кеше бардым
C) Әрең көтердім
D) Балаша сайрады
E) Шикілей әкелді
39. Туынды үстеуді көрсетіңіз
A) Әдейі бардым
✓B) Ертең келеді
C) Әрең жүрді
D) Жылдамырақ жүр
E) Талай жүрген жерім
40. Мезгіл үстеуін көрсетіңіз.
✓A) Бүрсігүні аттанды
B) Ілгері жүрді
C) Қаннен – қаперсіз ұйқтады
D) Қыруар жұмыс істедік
E) Өте үлкен екен
41. Мезгіл үстеуін көрсетіңіз
✓A) Қашаннан
B) Қаншама
C) Қайдан
D) Кімше
E) Қандай
42. Мекен үстеуді көрсетіңіз.
✓A) Алға қадам басты
B) Әрең-әрен бара жатты
C) Қасақана істеген
D) Амалсыздан үйіне жүрді
E) Қолма-қол тапсырды
43. Мақсат үстеуін табыңыз
A) Әлгіндғе, емін-еркін
B) Орасан, әжептәуір
✓C) Жорта, әдейі
D) Тысқары, мұнда
E) Амалсыздан, бекерге
44. «Қазақша» үстеуінің тұлғасына қарай түрін табыңыз
A) Мақсат
B) Мезгіл
C) Күрделі
✓D) Туынды
E) Себеп-салдар
45. Бөлек жазылатын үстеуді табыңыз
A) Сұңқардайын
✓B) Күнұзақта
C) Андасанда
D) Жаздытуні
E) Тында майынша
46. Мөлшер үстеуді табыңыз
✓A) Әжептәуір
B) Әрең
C) Ілгері
D) Кеше
E) Тым
47. «Қалай қарай» сұрағы қай үстеуге тән
A) Мақсат
B) Мезгіл
C) Мекен
✓D) Қимыл-сын
E) Мөлшер
48. Біріккен үстеуді табыңыз.
A) Алажаздай
B) Қанненқаперсіз
✓C) Бүрсігүні
D) Таңғысын
E) Қасақана
49. Туынды үстеуді табыңыз.
A) Шалқасынан
B) Ешқашан
C) Қалай қарай
✓D) Біршама
E) Әжептәуір
50. Туынды үстеудің жұрнағын табыңыз.
✓A) -дай
B) -даған
C) -ың
D) -ғыр
E) -дық
51. Шылау түрлерін ажыратыныз. Және, үшін, ғана.
✓A) Талғаулық, септеулік, демеулік
B) Сөз тудырушы, сөз түрлендіруші, жалғау
C) Жалғаулық, есептеулік, демеулік
D) Қарсылықты, демеулік, оқшау
E) Одағай, еліктеу, сөз,үстеу
52. «Сайын, қарай,соң, қабат» шылаулары қандай шылау тобына жататынын анықтаныз.
A) Қарсылықты
B) Демеулік
C) Талғаулықты
D) Шартты
E) Септеулік
53. Себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулық шылауды табыңыз.
A) Бірақ, алайда,дегенмен
B) Мен, және, әрі
C) Егер,егер де
✓D) Өйткені, сондықтан
E) Біресе, бірде, кейде
54. Көмектес септігіне қатысты септеулікті табыңыз
A) Кейін
B) Шейін
C) Соң
✓D) Бірге
E) Үшін
55. Бірыңғай септеулік шылаулар қатарын көрсетініз
A) Әрі, бері, гөрі
B) Не, я, да
C) -ды,-мыс,-ау
✓D) Мен, бен, пен
E) Қой, ғана,ше
56. Сұрау демеулігін табыңыз.
A) Сабақтан қал(ма)
B) Кітап оқы(ма)
C) Көшедегі аялда (ма)
✓D) Аздап қармай(ма)
E) Жар (ма)-талқан
57. Қате жазылған шылауды табыңыз.
A) Барған-ау
✓B) Бармайақ қой
C) Сондай -ақ
D) Сұмдық –ай
E) Барыпты-мыс
58. Қай сөйлемде үш түрлі шылау қатысқан.
A) Марат та, Сәкен де сабақта жоқ
B) Ертеңге дейін барып қалармын
✓C) Олар туралы бұдан кейін де еститін шығармыз
D) Қызым, сабаққа дейін тамағынды ішпедін Бе
E) Қыста қар жаумасаше
59. Шылауды табыңыз
A) Қар қалың жауыпты
B) Түнде күн қатты суық болды
✓C) Мейлі жаз, мейлі қыс болсын маған бәрібір
D) Содан әлі ауырып жатыр
E) Бар болғаны бес рет ойнады
60. Еліктеуіш сөзді табыңыз
A) Ағарандайды
✓B) Гүр-гүр
C) Шұбалаңқы
D) Бүлкектеп
E) Ирелеңдеп
61. Бейнелеуіш сөзді табыңыз
A) Тарс
B) Саңғыр
✓C) Жалт-жұлт
D) Арс-арс
E) Шаңқ
62. Шақыру одағайын табыңыз
A) Ойпырай
B) Түу
✓C) Шөре-шөре
D) Беу
E) Тәйит
63. Қөніл- күй одағайын табыңыз
A) Тек
B) Мәссаған
C) Құрау-құрау
D) Айт
✓E) Қош-қош
64. Бейнелік мағынаны білдіретін сөзді табыңыз
A) Күні-түні, әрі-бері
B) Үлкенді-кішілі, екі-үш
✓C) Тыпың-тыпың, жыбыр-жыбыр
D) Әкелі-балалы, бала-шаға
E) Өзді-өзді, сөйлей-сөйлей