Қазіргі кезде қызыл кітәпқа көп жануарлар мен өсімдіктер кірді.
Ол тірі организмдердің азаюымен байланысты,сол тірі организмдердің бірі- Тянь-Шань қоңыр аюы.Тянь-Шань тауы мен Жоңғар Алатауында мекендейді. Ол жерлерде тиісінше 200(екі жүз) және 300(үш жүз)-дей аю тіршілік етеді.
Алтай рауғашы – тарандар тұқымдасы, рауғаш туысына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік. Алтай, Тарбағатай, Сауыр тауларының қиыршықтасты жағаларында, бұталар арасында, шалғынды жерлерде өседі. Биікт. 1(бір) м-дей, тамыры жуан, сабағы тік тілімденіп келген
Қызыл кітапқа сондай-ақ :Қызыл қасқыр,орман сусары,қарақал,және тағы басқа тірі организмдер жатады,Бұл және басқа жануарлардың саны аз,содан да олар қызыл кітапқа енгізілді
Қай жерде жүрсеңдер де, қоғамнан өз өмірін таба алмай, өмірдің қиын тағдырына ұрынып, жағымсыз қылықтарға әуестеніп кеткен адамдарға жек көрінішті кейіппен қараудан аулақ болыңдар, өйткені ондай адамдардың арамызда көп болуына қоғамдағы Иса сияқты адамдар, біздер кінәліміз. Әке – шешенің қамқорына зәру болған, Қасым секілді Құрбы - құрдастарыңа оң көзбен қарап, жанашырлық танытсаңдар нұр үстіне нұр болатынын, өз мәртебелерің артатынын естеріңнен шығармаңдар.
Жерде жетім жыласа,
Көкте періште қайғырады - дейді.
Жетімін жылатпаған ел болайық