Каспий теңізі – Еуропа мен Азия аралығында орналасқан жер шарындағы ең үлкен тұйық көл. Үлкендігіне қарап оны
«теңіз» деп атайды. Оның «Гиркан», «Хазар», «Хвалын»
деген тарихи атаулары бар.
Каспий теңізі көне дәуірде жер қыртысының көтерілуінен
Қара теңізден бөлінген. Теңіздің жалпы ауданы
376 мың
шаршы км, солтүстіктен оңтүстікке қарай 1200 км-ге со-
зылып жатыр. Оның суы 5 мемлекеттің жағалауын шаяды,
олар: Қазақстан, Ресей, Әзірбайжан, Түрікменстан, Иран Ис-
лам Республикасы.
Каспий теңізіне 130-ға жуық өзендер мен ағынды сулар
құяды. Оның 80%-ы Еділ өзенінің, 5%-ы Жайықтың үлесін
не тиеді.
Ақтау қаласында теңіз суын тұщыландыратын қуатты
қондырғы орнатылған. Каспий теңізіндегі Ақтау және Құрық
порттары арқылы басқа елдермен сауда қарым-қатынасы
жүзеге асады. Теңіз жағалауында Атырау, Форт-Шевченко,
Ақтау қалалары орналасқан.
Жоспар құру
түрмыс салтына, әдет-ғүрпына, тіршілік тынысына орай
қалыптасары белгілі. Ғасырлар бойы көшпелі түрмыс кеш-
кендіктен болар қазақ халқының тағамдары өзге жұрттан өзгеше. Оның дені: ет, сүт, қымыз, сары май, қүрт, ірімшік
секілді өңкей малдан алынатын өнім түрлері.
Кешегі қазан төңкерісінен кейін жаппай отырықшылыққа
айналған соң ғана қазақ дастарқанына нан, жеміс, әр түрлі
көкөніс, яғни өсімдік тағамдары ене бастаған. "Арпа, бидай ас екен, алтын, күміс тас екен" деген үғым да осы түста енсе керек. Өйткені қазақтардың әу баста еккенттыұ дақылдары да осы арпа, бидай, тары, күріш болған ғой. Рас қазақ үшін алма,қара қат, бүлдірген, шие, жидек, қыр алуалар бұрыннан таныс еді десек, өрік, мейіз, анар, алмүрт, қарабұрыш т. т. кейін келіп қосылған. Қауын, қарбыз, сәбіз, қызылша, өсімдік майлары да отырықшылық әкелген ас түрлері еді десек керек.