1. Сәрсенбай болашақ құдасы Байжаның байлығына қызығып, әрі билікке отырса, көмегі тиеді деген өз есебімен құдалыққа келісім береді.
2. Жамал сол кезде өз ауылында қыздарды алдыңғы қатарында болған бойжеткен еді. Өзіне сөз салған жігіттерге көз қырын салмайтын. Ал болашақ жары Жұман тіпті топас, нашар болып, Жамал менсінбей қояды. Жамал оқыған, ақылды азаматқа лайық болатын.
3. Жамал мен Ғали бір тойда танысып, көңілдері жарасады. Осылай бір-бірімен той үстінде өлең арқылы танысқан екі жас ғашық боп, тез тіл табысып, араға көп уақыт салмай, алма-кезек хат жазысып:
Бір сенсің ғашық отын сөндіретін,
Кім бізді ықтиярсыз көндіретін.
Өлсек шұқыр бір болсын, шықсақ төбе,
Айырмалық болса да өлтіретін.
Бір алла жалғыз өзі болсын айғақ,
Тұралық уағданы бекем байлап,
Сен үшін бір басымды еттім құрбан,
Шынжырлап жіберсе де Сібірге айдап, -деген Жамал сөздері келіскен тұжырымдай болады.
4. Шолпан күйеуі Сәрсенбайдың билік үшін көмектеседі деген ішкі есеппен жалғыз қызын Жұманға беруіне қарсы болады.
5.Сөйтіп, Жүніс, Нұрмаш екі досы көмек етіп, Ғали Жамалды алып қашып, қаладағы саудалас, ниеттес досы татар байы Фатихолланың үйін паналайды. Азды күнгі рахат, бақыт, ләззат дәмін татқан екі жастың қызықты ғұмыры ұзаққа созылмайды. Байжанның қоқан-лоққы, тепкі дүмпуі бұлардың жатқан ұясын шайқар болған соң, жылжып Ғалидың нағашыларын жағалайды
6. Аяқ астынан ауырған Ғали он үш күн төсек тартып, кенеттен дүние салады да, Жамал жалғыз қалады. Сосын еріксіз Байжан босағасына барып, Жұманнан әбден зорлық көреді. Әрі қайғылы махаббат уын ішуі – оның боранды күні үйінен қашып кетуге мәжбүрлейді
7.Аяқ астынан ауырған Ғали он үш күн төсек тартып, кенеттен дүние салды. Жамалдың жалғыз қалуы, еріксіз Байжан босағасына барып, Жұманнан зорлық көруі, қайғылы махаббат уын ішуі – оны боранды күні адасып өлумен аяқталады.
Егер біздің күнделікті жұмсайтын суымыздың мөлшерін есептесек, өте көп екенін көреміз.
2016 жылдың тамыз айындағы көрсеткіштер бойынша, еліміздегі суық су тарифі 1 куб метр су үшін 64 теңгені құрайды. Олай болса, суға кететін шығынды қалай азайтуға болады? Суды қалай үнемдеу керек?
Үнемді аэратор
Аэратор – су кранына арналған қондырғы. Оның екі түрі бар. Біріншісі тор сүзгі түрінде болады. Ол су ағынын азайтып, жан-жаққа шашырауының алдын алады. Екіншісі – суды үнемдеп қана қоймай, оған оттегі беретін аэратор. Ол су ағынын тежеп, екі есе аз ағуын қамтамасыз етеді. Нәтижесінде, аэраторсыз краннан минутына 15 литр су ақса, аэратормен 6-7 литр ағады.
Екі түрлі ағызу режимі бар унитаз
Егер унитазыңызды ауыстыру туралы ойлап жүрсеңіз, екі түрлі ағызу режимі бар түрін таңдағаныңыз жөн. Ол әр қолданған сайын суды қажеттілік мөлшеріне қарай үнемдеуге көмектеседі. Қарапайым унитаз бір дегенде 9-15 литр су жұмсаса, осындай үнемді унитаз 3-6 литр су ағызады.
Араластырғыш қосу тетігі
Әдетте суық су мен ыстық судың краны екі бөлек болады. Біз жылы су ағызу үшін әр кранды бір бұрап, біраз суды текке ағызып аламыз. Осы жағдайдың алдын алу үшін кранға араластырғыш қосу тетігін қою керек. Ол екі суды араластырып, тез арада жылы су ағызады.
Жеміс-жидек жууға арналған ыдыс
Жеміс-жидектер мен көкөністерді кранға жуу судың өте көп мөлшерде шығындалуына әкеледі. Оның орнына ыдыс қолданып, керек затыңызды жуып болған соң, суды төгіп тастаған жөн. Бұл әдісті кез келген азық-түлікті жуғанда қолдансаңыз, біраз суды үнемдейсіз.
Тіс тазалағанда 1 стақан су қолдану
Дәл жеміс-жидекті жуған сияқты тіс тазалауға стақан қолдану керек. Кранды қосып, тіс щеткасын жуып аламыз, кейін стақанға су толтырып, кранды өшіреміз. Тіс жуып болған соң, ауызды стақандағы сумен шаямыз. Осы арқылы күніне 45 литр су үнемдеуге болады.
Б.з.б. 530 жылы Кир бастаған парсы әскері Сырдарияға дейін келіп, сақтармен соғысты. Томирис патшайымның баласы Спаргапис парсылардың қолына түсіп, қаза табады.
Геродот өз жазбаларында сақтардың парсылармен соғысы туралы баяндайды:
“Басында әскерлер садақпен атысады. Садақ оғы біткеннен кейін жекпе-жекке шығып, қылыш және найзамен соғысады. Нәтижесінде массагеттер жеңіп шығады. Парсы жауынгерлерінің көбі қырылып, Кир өлтіріледі.”
Кир қайтыс болғаннан кейін 11 жыл өткен соң, парсылар сақтарға қайта шабуылдады. Бұл жорықты Дарий патша басқарған. “Мен әскеріммен сақ жеріне жорыққа шықтым” - деген Дарийдің сөздері Бехистун жазбаларында жазылған.
Б.з.б. 519 жылы Дарий бастаған парсылар сақ жеріне шабуылдады. Cақтардың көсемі Скунха жеңіліп, парсы әскері Сырдариядан өтеді.
Грек тарихшысы Полиэн: “Шырақ есімді сақ денесін өзі жаралап, парсыларға қашып барып, өзін сақ көсемдерінен жәбір көрген етіп көрсетеді. Парсы әскерлерін алдап, шөлге апарып қырады” - деп жазған.
Дарий көп әскерінен айырылып, Персияға қайтуға мәжбүр болды. Шырақтың ерлігі арқасында сақтар өз тәуелсіздігін сақтап қалды.
Парсы патшасы Кирмен келіссөз жүргізуден бас тартқан Томирис (б.з.б. 570-520 ж.ж.) парсылармен соғысады. “Әйел болса да, жау шапқыншылығынан қорыққан жоқ. Томирис көп әскермен Кирге қарсы аттанып, 200 мың парсыны жойып жібереді” - деп жазды Помпей Трог.
Б.з.б. IV ғасырда Александр Македонский (Ескендір Зұлқарнайын) бастаған гректер Орта Азияға басып кіріп, Сырдарияға аттанды. Ежелгі грек тарихшысы Арриан А.Македонскийдің Сырдариядан жүзіп өтіп, сақтармен соғысқанын жазған.
Сақ батыры Cпитамен 3 жыл бойы партизан соғысын жүргізіп, грек гарнизоны орналасқан Маракананы (Самарқан) қоршауға алды. Сақтар А.Македонскийдің ірі әскери бөлімін қоршауға алып, түгел қырып салды. “Скифтер мен Спитаменнің атты әскері оларды қоршауға алды да, садақпен атып, түгел қырып салды” - деп жазады Арриан. Кейбір деректерде осы соғыста Александрға сақ сарбазының жебесі тиіп, санынан жараланды деп көрсетеді. Cақтар гректердің Шығысқа жүретін жолын бөгеп тастады.
Б.з.б. 490 жылы Марафон шайқасында сақтар парсылардың құрамында болып, гректерге қарсы соғысты. Сақтар парсылармен бірігіп, Египеттегі және Грекиядағы соғыстарға қатысқан.