для кого даже честь — пустяк,
для того и все прочее ничтожно.
аристотель
основной проблемой повести является проблема долга и проблема чести. не случайно эпиграфом к повести служит народная пословица: «береги платье снову, а честь смолоду».
в повести «капитанская дочка» а. с. пушкин воссоздал пугачевского бунта в форме записок участника событий, офицера екатерининской армии петра гринева. важной проблемой повести является проблема чести и долга.
для отца петра гринева — андрея петровича гринева, представителя старого служивого дворянства, понятие чести — это прежде всего честь офицера и дворянина. «служи верно, кому присягнешь. слушайся », — так наставляет отец сына. под стать гриневу-отцу и комендант белогорской крепости миронов, который отказывается присягнуть пугачеву: «ты мне не государь. ты вор и самозванец». он понимает, что его повесят, но даже под страхом смерти не нарушает присягу. иван кузьмич выполнил свой долг, до последней минуты обороняя крепость и не боясь смерти: «умирать так умирать: дело служивое». для гринева-отца смерть тоже не страшна, а страшна потеря чести: «не казнь но дворянину изменить своей » долг офицера он видит в служении отечеству, а не в дуэлях и прожигании денег в сто¬лице, поэтому и отправляет сына петра служить в белогорскую крепость.
петр гринев — представитель уже другого поколения, поэтому и понятие о чести у него несколько другое. он расширяет это понятие до общечеловеческого и гражданского значения. петр вступает в борьбу за честь маши мироновой; дерется на дуэли, зная, что они запрещены. он ставит человеческую честь выше офицерской. гринев признает героические качества вождя восстания, но это не значит, что он может нарушить присягу: «я природный дворянин, я присягал государыне императрице: тебе служить не могу». он пойдет против пугачева: долг офицера повелевает сражаться против самозванца, вора и убийцы. чувство долга стоит выше личных интересов.
совсем другой человек алексей иванович швабрин — бывший гвардейский офицер, переведенный служить в белогорскую крепость за убийство. он изменяет присяге и переходит на службу к пугачеву, хотя глубоко презирает и народ, и самого вождя. для него не существует понятий «честь», «долг», «присяга», ему важно спасти жизнь любым способом. швабрин изменяет долгу офицера. да и за машей мироновой он ухаживает из-за скуки гарнизонной жизни. отвергнутый, он полон мести и всеми способами старается очернить машу.
гринев, общаясь с пугачевым, понимает, что перед ним не просто бунтовщик, а человек со своими принципами, с чувством долга и чести. «долг платежом красен», — говорит пугачев. оценив доброту и смелость гринева, самозванец не может повесить его. «казнить — так казнить, жаловать — так жаловать». он не видит в гриневе врага. впоследствии пугачев петру и накажет швабрина.
для нас, как и для а. с. пушкина, восстание под предводительством пугачева — . но извечным остается выбор: честь или бесчестие, долг или безответственность.
подробнее - на -
іне, Ұлы Отан соғысының жеңіспен аяқталғанына да 60 жыл өтті. Бұл сол кездегі кеңес халқының ержүректілігі мен төзімділіктерін паш ететін, тарихта мәңгілік қалатын күн. Бұл күнді соғыстың алғы шептерінде қайсарлықпен шайқас жүргізіп, ерліктің сан үлгісін көрсеткен ардагерлер тойлайды. Бұл мейрамды өздерінің тылдағы қажырлы еңбегімен жеңісті шыңдаған, станоктың қасынан, егін даласында, күні-түні мал бағып, тынымсыз жұмыс істеген жұмысшылар, ауыл адамдары тойлайды. Бұл мейрамды біздің аяулы да даңқты әйелдеріміз - өздерінің әкелерін, ерлерін, ұлдарын және сүйіктілерін көзінен жасы сорғалай жүріп төзімділікпен күткен, олардың орнын жоқтатпаған аналар мен жұбайлар, қалыңдықтар мен қыздар тойлайды. Бұл мейрамды өздерінің әкелері мен ағалары қанын төгіп, жанын қиып бақытты өмірін қамтамасыз еткен Ұлы жеңістің құрдастары тойлайды. Ұлы Жеңіс күні елі мен жері үшін жанын пида еткен, туған-туысқандарына, жақын-жарандарына, туған жеріне, ауылына оралмай қалған қаһарман ерлерді бүкіл елі болып еске түсіреді.
Бұл мейрамды бұрынғы кеңес одағына кірген 15 одақтас республика халқымен бірге, кеңес халқы неміс басқыншыларынан азат еткен Еуропа елдерінің Варшава мен Прага, Будапешт пен Бухарестің, София мен Белградтың, Париж бен Венаның, жер шарының басқа да көптеген қалаларының тұрғындары тойлайды.
Ұлы Отан соғысы халқымызға төнген ең ауыр күндер болды. Төрт жыл, 1418 күн мен түн бойы өз жері мен отаны үшін, келешек ұрпақ үшін жан қилы соғыс жүріп жатты.
Бір күшке жиналған орыс пен тәжік, грузин мен белорус, қазақ пен украин қарсы алдындағы жауға алмас қамал болып жұмылды...
Қазіргі ақындардың ішінен Қалқаман Сарин ағамыздың шығармашылығы өте қатты ұнайды! Әсіресе "Менің мұңым" атты өлеңі жаныма жақын.
Тұншықтырып тірлігімді тынымсыз,
Тас төбемнен төнді тағы Түн үнсіз.
Маған қарап мұңаяды мың жұлдыз,
Жетімсіреп менің мөлдір мұңымсыз.
Менің мұңым, менің мұңым – мөлдір мұң,
(Мұңсыз өмір сүре алмаймын мен бір күн).
Түнгі аспаннан тұнық іздеп көз алмай,
Қарап жатып қанша жұлдыз сөндірдім.
Бүгін тағы құрбан болып бар үміт,
Санадан тыс құдіретке бағынып.
Мың жұлдыздың арасынан бір жұлдыз,
Ағып түсті. Жалғыздықтан жалығып.
Олар, сірә, ғашық менің мұңыма,
Мен де олардың құмар едім сырына.
Мұңсыз – мінсіз ғұмыр кешу, құдай-ау,
Қасірет қой жердің Ақын ұлына.
Әппақ Айдың бір сәулесі тисе артық,
Кетер, шіркін, көңілімде күй шалқып.
Өзгеше бір өлең жазып отырам,
Мың жұлдыздан мұңдарымның иісі аңқып.
Менің мұңым сәуле төгіп Күнге ұқсап,
Мұңлы шаққа сыйлайды бір нұрлы сәт.
Түнгі ызғардан тоңып тұрған томсарып,
Жұлдыздардан гүл жасайды бір құшақ.
Аспанымда – тұнып тұрған күміс шық,
Аспан асты – сыр ұқтырған тыныштық.
...Өзім сүйіп, өзім күйіп жататын,
Менің мұңым ып-ыстық.