Тілім өшсе менде бірге өшемін, тілім өссе менде бірге өсемін» деп Әбділдә Тәжібаев атамыз айтқандай, тіл – біздің байлығымыз, қазынамыз. Халық тілімен бай, дінімен бай. Қазақстан мемлекеті өз тәуелсіздігін алып, егеменді ел болғалы қазақ тілінің мәртебесі көтерілді. Әрине қуанамыз. Бірақ, мемлекетімізде тұратын қазақтар саны еліміздің 60 пайызын құраса да әлі таза қазақша сөйлей алмай келеді. Шынымен, бұл менің жүрегімді ауыртады, алаңдатады. Қазақ тілін оқытуда көп жоспарлар қолға алынып, жүзеге асып жатыр. Мемлекеттік тілді меңгерту жолында қаншама ғалымдар мен ұстаздар маңдай терін төгіп, тілді меңгертудің сан қырлы әдістемелері мен озық технологияларын жасап жатыр. Осыған қарамастан тілді меңгерту баяу жүзеге асып жатқандай ма, қалай?
«Оқу инемен құдық қазғандай» деп тілді меңгерту ұстаздан тамшыдан көл жасағандай үздіксіз ізденісті, үлкен қайратпен жұмыс жасауды талап етеді. Сол үшін еңбек етіп жатырмыз да. Бірақ, менің ойымша, тілді үйрену, мемлекеттік тілде таза сөйлеу әр адамның жеке басына байланысты. Әр адамның Отанға, еліне, жеріне деген патриоттық сезімі болып, мемлекеттік тілге деген мәртебесі болса ғана қазақ тілін үйреніп, меңгере алады деп ойлаймын.
Қазақ біреуге риза, ісіне тәнті болғанда «текті атаның баласы» – деп айтады. Әлі есімде мен алты жаста едім, жаздың ыстық бір күніңде күрке ойнап отырғанда, ауылға бір-екі салт атты ақсақал келді. Қонақтар шәй ішіп, ет жеп аттанып кетті. Не болғанын білмеймін. Әкемнің: «Ит-ай, тексіз деген жеті атасына жететін ауыр сөзге душар болды. Шапанының етегін кесіп, елден қуу керек еді. Қаңғырып далада өлетін... Ант ұрғанның ісі адамдыққа сыймайды, біреудің көз жасына қалған адамның кесірі ұрпағына тиеді, жамандық ізсіз кетпейді. «Қыз ақылды болмас, ана тәрбиесін көрмесе, ұл жарылқап, ас бермес, әке тәрбиесін көрмесе» – деген сөзін естідім. Кімге ренжігенінің, себебін білмедім. Ертеңінде «тексіздік» туралы сұрадым.
Әкем: «Тектілік – қанмен берілетін адамдықтың, жақсылықтың жиынтығы. «Тексізді төрге шығарма, үйіңді былғайды, ісімен жүрегіңді жаралайды. Жабыдан тұлпар шықпайды, тексізден текті тумайды. Жабыдан тұлпар артық шапса да, тексізден текті тумас мақтаса да». Есіңде болсын, көргені жақсы көш бастайды. «Таудан аққан тасбұлақ, құяды барып теңізге, жаманды жақсы деп айтпа бір жері тартар тегіне» деп қараған қазақ тектілік үлкен адамдық қасиетті ұрпағына басқа бақ қонса таситын, бақ тайса жаситын тексіз болмауын ескертіп отырған. Түбі жат бала – ұл болмас: ішер, жер, киер де кетер, бірақ «көрдім» демес. Тектілік түйсігі бар жан-жануарлардың бойында да болады.
Объяснение:
Вот