- Привет Данияр! Как школа? Какие оценки получаешь?
-Вроде все хорошо, я получаю пятерки и четверки!
-Какой ты у меня молодец! Какие планы на сегодня?
-Мама попросила меня посадить новые кусты.
-Можно я тебе просто я очень люблю ухаживать за природой!
-Конечно, дядя Амир! Я буду только рад вашей
- Тогда давай поскорее начнем!
-Да, надо поторопиться.
-Ты будешь носить воду, а я буду копать ямы для кустов. А то это сложная работа.
-Хорошо вам!
-Не за что.
(через один час)
-Вух, это было сложно, согласен Данияр? Ты оказывается у нас очень трудолюбивый!
-Да вам большое, не предстваляю как бы я справился один! Вы очень добр и ответственен! И всегда готовы проявить свою дружелюбность и силу .
-Всегда рад и тебе кстати!
Вот на казахском:
- Сәлем Данияр! Мектеп қалай өтті? Сен қандай белгілер аласың?
- Бәрі жақсы, мен бесеу мен төртеу аламын!
- Сен қандай жақсы адамсың! Бүгінге қандай жоспарлар?
-Мама жаңа бұталар отырғызуымды өтінді.
-Мен саған көмектесе аламын ба, мен тек табиғатты аялағанды жақсы көремін!
-Әрине, Әмір ағай! Мен сіздің көмегіңізге қуаныштымын!
- Онда тез бастайық!
-Ия, біз асығуымыз керек.
-Сен су тасисың, мен бұталар үшін шұңқыр қазамын. Бұл қиын жұмыс.
-Жақсы рахмет!
-Оқасы жоқ.
(бір сағаттан кейін)
- Вуух, қиын болды, Данияр келіседі ме? Сен өте еңбекқорсың!
-Ия, көп рахмет, мен мұны жалғыз қалай жасар едім деп елестете алмаймын! Сіз өте мейірімді және жауаптысыз! Және сіз әрқашан достық пен күш көрсетуге дайынсыз.
-Мен әрқашан көмектескеніме қуаныштымын және сізге рахмет!
Там уже сразу идет с деректі и дерексіз зат есімдер, типо например деректі это слово ана, а дерексіз это слово қуаныш.
Балаға ат қою
Қазақта бала туғаннан кейін ел ішіндегі аса құрметті қария(ға) немесе бала(ның) атасына, әжесі(не) немересінің атын қойғызады. Ат қоюдың өзінен бүкіл бір халықтың ұлттық ерекшелігі, ой-арманы, түсінігі ап-айқын көрініп тұрады. Мысалы, ерте заман(да) балаларға көз тию(ден) немесе жын-шайтан(нан) сақтасын деген оймен Итбай, Күшікбай, Жаманбай деген оғаш есім қоятын болған.
Адамға ат қоюдың себептері алуан түрлі тілек-мақсаттар(на) байланысты да болып келеді. Бала бай, дәулетті болсын деген мақсатпен Байбол, Дәулет, Алтынбек, Алтынбай; күшті де батыл болсын деп Арыстан, Батырбек, Қаһарман, Ербатыр; сұлу да көрікті болсын деп Айсұлу, Әсем, Ботагөз, Ажар; ақылды да тапқыр болсын деп Ақылбек, Ақылбай, Есбол сияқты есімдер. таңдап қойған.
Көптеген есімдер халық(тың) әдет-ғұрпына, күн, жыл аттарына да байланысты болып келген. Мысалы, Наурызбай, Жұмабай, Бейсенбай; балалары қайтыс бола берген отбасылар жаңа туған сәби Тоқтар, Тұрсын, Тоқтасын деген есімдер қойған.
Ғылым мен техниканың дамыған заманында өз өмірімізді компьютерсіз елестету қиын. Дегенмен, бұл құрылғының пайдасымен қатар зияны де аз емес. Алдымен пайдалы жақтарын атап өтейік:
- Кез келген құжатты басып, шығару мүмкіндігі.
- Ғаламтордан қалаған ақпаратты іздеп табу мүмкіндігі.
- Сонымен қатар ғаламтордың көмегімен әлеуметтік желіде жаңа достар/сырластар/сыныптастарды табу мүмкіндігі.
- Әлемнің түкпір түкпіріндегі ағайын - бауыр, достармен сөйлесу мүмкіндігі.
Дегенмен ғаламтордың пайдасы мен қатар, зиянды жақтары да аз емес.
Ең басты зияны - ол денсаулыққа тигізетін зияны. Компьютер алдында ұзақ отыру көз бен омыртқаға аса үлкен зақым келтіреді. Сондықтан да компьютерда көп жұмыс жасайтын адамдарға арнайы көзілдірік киіп, отырған кезде де арқаны тік ұстауға тырысу керек. Сонымен қатар уақтылы үзіліс жасау керек.
Одан кейінгі келтіретін зиян - ол уақыттың қадірін білмей, компьютерда отыратын уақытты тиімсіз пайдаланып, оның қалай өтіп кеткенін байқамай да қаламыз. Оның орнына пайдалы іспен айналыссақ болар еді. Мысалға, кітап оқысақ, нұр үстіне нұр болар еді. Мұны "ғаламторға тәуелділік" деп айтсақ та болады.
Сонымен қатар ғаламтордағы көптеген жағымсыз ақпарат адам психикасына да жағымсыз әсірін тигізеді.
Осындай келеңсіздіктер орын алмауы үшін, компьютерді тек керек кезінде немесе күніне 1 - 1,5 сағаттан аспайтын уақыт қолдану керек деп ойлаймын. Мен өзім осы ережені сақтап, қалған бос уақытымда анама көмектесемін.
Менің ойымша қаншама уақытты компьютерлік ойын ойнаумен өткізгеннен гөрі, сол уақытты спорттық ойындарға арнасақ, денсаулығымызға пайдасы зор болмақ.
Дегенмен де, менің ойымша ғаламтордың зиянынан пайдасы көбірек деп есептеймін. Бірақ мен өз денсаулығыма алаңдаймын, сондықтан ғаламторды тек қажет уақытында пайдалану туралы дұрыс шешім қабылдадым деп ойлаймын.