1-тапсырма Берілген түпнұсқа мәтінді мұқият оқып шығыңыз. Кестенің екінші бағанына - негізгі ақпаратты сақтай отырып, жинақы мәтін жазыңыз. Мәтін Жинақы мәтін
Ия...Ата дегенде көз алдымызға осы бейнелер келген болар еді.Дана халқымыз: "ата - бәйтерек,бала - жапырақ" дегендей,отбасыны үлкен бәйтерек ағашы десек,ата сол ағаштың тамыры десек, қателеспейміз.Атаның ақ сақалы мен салалы алақанына жетер ештеңе жоқ.Оның үнемі жайнап тұратын қос жанары,шәй ішісі мен киім киісі,сені басыңнан сипағаны бәрі-бәрі естен кетпейтін ыстық бейнелер.
"Атаңның сақалына қарама,айтқан мақалына қара" деген екен ата-бабамыз.Шынында,оның аузынан шыққан әр сөз баға жетпес асылға толы.Көпті көрген мұндай кісілердің сөзінің жаны болады.Соларды санамызға сіңірсек,белестерді бағындыратынымызға күмәнің болмасын.
Біреуі мен ем атасын сүйген жастың.
Өмір бойы сені,ата,ұмытпаспын.
Күс-күс қолмен басымнан сипадың да,
Желден ықсам жып-жылы қойныңды аштың,- деп атасын шын жақсы көргендердің бірі, қазақ ақыны - Әбділда Тәжібаев еді.Біз де аталарымыздың сөзіне құлақ асып,оны сыйлай білсек нұр үстіне нұр болар еді.
Баяғыда Мақта қыз болыпты. Мақта қыз үйін жинап жүріп, бір мейіз тауып алады да, мысықты шақырады, Мысық келмейді. Қыз: – Келмесең келме! – деп, мейізді өзі жеп қояды. Жеп болған соң мысық келіп: – Неге шақырдың? – деп сұрайды. Мақта қыз айтпайды. Сонан соң мысық: – Ендеше қатығыңды төгем! – дейді. Мақта қыз: – Мен құйрығыңды кесіп аламын! – дейді. Мысық қатықты төгеді. Мақта қыз мысықтың құйрығын кесіп алады. Мысық: – Апа, апа, құйрығымды берші! – дейді. Мақта қыз: – Менің қатығымды төле! –дейді. Мысық сиырға барады. – Сиыр, маған қатық берші! – дейді. Сиыр: – Менің қарным ашып тұр. Маған жапырақ әкеліп берші! – дейді. Мысық ағашқа барып: – Ағаш, ағаш, жапырағыңды берші! – дейді. Ағаш: – Мен шөлдеп тұрмын. Су әкелсең, жапырақ беремін, – дейді. Мысық суға бара жатса, су әкеле жатқан қыздарды көреді. – Қыздар, қыздар, маған су беріңіздерші! – дейді. Қыздар оған: – Бізге сағыз әкеліп берсең, біз саған су береміз, – дейді. Мысық дүкенге барады. – Әй, дүкенші, маған сағыз берші! – дейді. Дүкенші: – Маған жұмыртқа бер! – дейді. Мысық тауыққа барады. – Тауық, тауық, маған жұмыртқа берші! – дейді. Тауықтар: – Бізге дән әкеліп берсең, біз саған жұмыртқа береміз, – дейді. Мысық: «Енді не қыламын?» – деп бара жатса, бір ін қазып жатқан тышқанды көреді. Мысық тышқанды бас салады. – Жаныңның барында айт! Үйіңде не бар? – дейді. Тышқан қорыққанынан: – Үйімде бір табақ тары бар, – дейді. Мысық: – Маған бір уыс тары бер, – дейді. Тышқан үйіне барып, бір уыс тары әкеліп береді; мысық тарыны апарып тауыққа береді, тауық жұмыртқа береді; жұмыртқаны апарып дүкеншіге береді; дүкенші сағыз береді; сағызды апарып қыздарға береді, қыздар су береді; суды апарып ағашқа береді; ағаш жапырақ береді; жапырақты апарып сиырға береді, сиыр қатық береді; қатықты апарып Мақта қызға береді, Мақта қыз мысықтың құйрығын береді
Шығарма
Аталар сөзі - ақылдың көзі.
Асқар таудай тұлғасы,
Ақ сақалды қария.
Ата сөзі жыр басы,
Айтқан сөзі дәрия.
Ия...Ата дегенде көз алдымызға осы бейнелер келген болар еді.Дана халқымыз: "ата - бәйтерек,бала - жапырақ" дегендей,отбасыны үлкен бәйтерек ағашы десек,ата сол ағаштың тамыры десек, қателеспейміз.Атаның ақ сақалы мен салалы алақанына жетер ештеңе жоқ.Оның үнемі жайнап тұратын қос жанары,шәй ішісі мен киім киісі,сені басыңнан сипағаны бәрі-бәрі естен кетпейтін ыстық бейнелер.
"Атаңның сақалына қарама,айтқан мақалына қара" деген екен ата-бабамыз.Шынында,оның аузынан шыққан әр сөз баға жетпес асылға толы.Көпті көрген мұндай кісілердің сөзінің жаны болады.Соларды санамызға сіңірсек,белестерді бағындыратынымызға күмәнің болмасын.
Біреуі мен ем атасын сүйген жастың.
Өмір бойы сені,ата,ұмытпаспын.
Күс-күс қолмен басымнан сипадың да,
Желден ықсам жып-жылы қойныңды аштың,- деп атасын шын жақсы көргендердің бірі, қазақ ақыны - Әбділда Тәжібаев еді.Біз де аталарымыздың сөзіне құлақ асып,оны сыйлай білсек нұр үстіне нұр болар еді.