Сөйлемге фонетикалық талдау жасау:
Торы дөнен қос аяқтап шаба жөнелген.
(С.Мұратбеков).
Торы – 2 буын: то – ашық, ры – ашық.
Т - дауыссыз, қатаң;
О - дауысты, жуан, ашық, еріндік;
Р – дауыссыз, үнді;
Ы- дауысты, жуан, қысаң, езулік;
Сөзде 4 әріп, 4 дыбыс бар.
Дөнен – 2 буын: дө – ашық, нен – бітеу.
Д - дауыссыз, ұяң;
Ө - дауысты, жіңішке, ашық, еріндік;
Н - дауыссыз, үнді;
Е – дауысты, жіңішке, ашық, езулік;
Н - дауыссыз, үнді.
Сөзде 5 әріп, 5 дыбыс бар.
Қос – 1 буын: бітеу.
Қ - дауыссыз, қатаң;
О - дауысты, жуан, ашық, еріндік;
С - дауыссыз, қатаң.
Сөзде 3 әріп, 3 дыбыс бар.
Аяқтап – 3 буын: а – ашық, яқ – тұйық, тап – бітеу.
А - дауысты, жуан, ашық, езулік;
Я – қосарлы дыбыс:
- й - дауыссыз, үнді;
-а - дауысты, жуан, ашық, езулік;
А - дауысты, жуан, ашық, езулік;
Қ - дауыссыз, қатаң;
Т - дауыссыз, қатаң;
А - дауысты, жуан, ашық, езулік;
П - дауыссыз, қатаң.
Сөзде 6 әріп, 7 дыбыс бар.
Шаба – 2 буын: ша — ашық, ба – ашық.
Ш – дауыссыз, қатаң;
А - дауысты, жуан, ашық, езулік;
Б – дауыссыз, ұяң;
А - дауысты, жуан, ашық, езулік;
Сөзде 4 әріп, 4 дыбыс бар.
Жөнелген- 3 буын: жө – ашық, нел – бітеу, ген – бітеу.
Ж - дауыссыз, ұяң;
Ө - дауысты, жіңішке, ашық, еріндік;
Н - дауыссыз, үнді;
Е – дауысты, жіңішке, ашық, езулік;
Л - дауыссыз, үнді;
Г – дауыссыз, ұяң;
Е – дауысты, жіңішке, ашық, езулік;
Н - дауыссыз, үнді.
Сөзде 8 әріп, 8 дыбыс бар.
Аспан элем! -жумбак, элем. Гарышка адамдар ушып барып келт жатырган гасырда не кылган жумбак дерс!з? Алайда кундз кеплдрлунде тупс!з тунгиык аспанха карап жатып‚,аржагында не бар екен деген ойга калмау мумкн емес'!Мен де солай ойлаймын. Эрине, гылымнын дамыган заманында,кез! ашык,кекрег! ояу адамнын аспанда не бар екен деп ойлануы кулкл! де шыгар? Ондагы жулдыздар,аспан денелер!, куйрыкты жулдыздар, осы кунге дейн ашылмаган жулдыздар -бэр! тылсым дуниенн жумбагы емес пе? Мысалы "Жеткаракшы", "Уркер", "Таразы" тары да баска деген шокжулдыздар атауы калай пайда болды? Бул да мен ушн кызык. Казак халкы жулдыздарла ‚аспанга карап, ауа райын болжайды. Мысалы, жана ай шалкасынан жатып туса,кун суык болады,жулдыз кеп болса,кун ашык болады. "Халык айтса-калып айтпайды" дегендей, емрдепй тэжрибесмен-ак дана халкымыз аспанга ушпай-ак, аспан элемн!н сырын блген сиякты. Дегенмен, 613 блмеййн жумбак кеп...