Жақ (Лицо) Сан (Число) Есімдік (Местоимение) Жалғаулар (Окончания)
1 жақ (1 лицо) жекеше (ед.ч.) Менің ым/ім, м
2 жақ (2 лицо) жекеше (ед.ч.) Сенің ың/ің, ң
2 жақ (2 лицо ув.) жекеше (ед.ч.) Сіздің ыңыз/іңіз, ңыз/ңіз
3 жақ (3 лицо) жекеше (ед.ч.) Оның сы/сі, ы/і
1 жақ (1 лицо) көпше (мн.ч.) Біздің ымыз/іміз, мыз/міз
2 жақ (2 лицо) көпше (мн.ч.) Сендердiң ың/ің
2 жақ (2 лицо ув.) көпше (мн.ч.) Сіздердің ыңыз/іңіз
3 жақ (3 лицо) көпше (мн.ч.) Олардың ы/і
Мысалы (Например):
Жақ (Лицо) Сан (Число) Есімдік (Местоимение) Мектеп (Школа)
1 жақ (1 лицо) жекеше (ед.ч.) Менің мектебім
2 жақ (2 лицо) жекеше (ед.ч.) Сенің мектебің
2 жақ (2 лицо ув.) жекеше (ед.ч.) Сіздің мектебіңіз
3 жақ (3 лицо) жекеше (ед.ч.) Оның мектебі
1 жақ (1 лицо) көпше (мн.ч.) Біздің мектебіміз
2 жақ (2 лицо) көпше (мн.ч.) Сендердiң мектептерің
2 жақ (2 лицо ув.) көпше (мн.ч.) Сіздердің мектептеріңіз
3 жақ (3 лицо) көпше (мн.ч.) Олардың мектептері
Морфологический разбор «алпыс»:
«Алпыс»
Часть речи:
Имя существительное
Грамматика:
часть речи: имя существительное; одушевлённость: неодушевлённое; род: мужской; число: единственное; падеж: именительный, винительный; остальные признаки: топоним; отвечает на вопрос: (есть) Что?, (вижу/виню) Что?
Начальная форма:
алпыс
Объяснение:
Абайдың тоғызыншы қара сөзінде, өзінің қазақ екенін, бірақта сол қазақты жақсы көретіндігін, не жек көретіндігін білмегенін жазған. Жақсы көрсем жақтар едім және жақсы нәрселерін көрер едім, ал жек көрсем араласпай, сөйлеспей “не қылды? не болды?” демей жата берер едім, яки Қазақтардың ортасынан көшіп кетер едім деген. ( Қазақты не мақтарын, не даттарын білмей тұрғандай. Осы кезде мына мақал еске түседі: Жамандайын десем жалғызым, “Жамандамайын десем жалмауызым”) Оларды жөндеуге тырыспаймын, үмітім де жоқ делінген.
Өзінің тірі бола тұра, ішінің өліп қалғанын айтқан. ( Менің ойымша, Қазақты түзетуге, яки көмек беруге қауқары н/е күші деймін бе, билігі дейін бе жетпеген сияқты. )
Өзінің қайратты күнінде, қазақты тастап кетпек түгіл, жақсы көріп, үміттеніпті. Әбден Қазақтан күдерін үзіп, өзге жаққа кеткісі келгенде, әлі қашып, қауқары сөніп қалған екен.
Бірақ-та, басқа жерге кетіп қызық көргенше, осылай артыма қарап “ әттеген-ай, сондай қызықтарым қалды-ау” деп өкініште болмай, өлгеніне қуанғандай.