Алтын Адам - «Алтын адам» — 1970-ші жылдарының басында Есік қорғанында — сақтар тайпасының жас көсемінің зираты табылды.[1] Дәлірек айтқанда: Алматы облысы Есік қаласының солтүстігіндегі Есік өзенінің сол жақ жағалауындағы темір дәуірінен сақталған сақ обасынан табылған алтын киімді сақ жауынгерінің мүрдесі. 1969-1970 жылдары археолог К.А. Ақышев тапқан.
Күміс тостаған - Сонау 1970 жылдары «Есік» қорғанына жүргізілген қазба жұмыстары барысында «Алтын адамның» қасынан төңкерілген түбінде 26 таңбалы жазуы бар күміс тостаған табылғаны белгілі. Аталмыш жәдігердің өңделген нұсқасы қазір бас қаладағы Тәуелсіздік сарайының көрме залында тұр. Бұл бұйымның басты құндылығы – қолданбалы өнер туындысы ретіндегі заттық ерекшелігінде емес, жазуында. Ғылымға «Есік жазуы» деген атаумен енген бұл таңбалар, өкініштісі әлі күнге түбегейлі толық оқылған жоқ. Бүгінге дейін жазу-таңбаларды отандық оқымыстылар – К.Ақышев, О.Сүлейменов, А.Аманжолов, Б.Төлешов және ресейлік түрколог А.Лившич пен әзербайжан тіл-білімі маманы Ж.Гасанов қатарлы 12 адам оқып көрді.
себебі ж.жабаев сол кездің ауыр бұйрығы жайлы баяндаманы. Сол суық хабарды естіген халықтың халі оларға ауыр тиді. Жырда шытырман оқиғалар да біртіндеп беріліп отырады. Халықтың жасаған әскери қимылдары мен басшы батырлардың ту көтерген ұрыстарынан дерек беріліп, сипатталып отырады. Шығарманың бұл ерекшелігі – оқиға мен жыраудың жеткізгісі келген идеясының сіңісіп кеткендігінен болса керек.
Жырау толғап отырған жырдың идеялық қуаты жыр шумақтарының соңында кесіліп түседі:
... Аттандық ұлығының қонысына
Елді сорған борсықтай болысына.
Көп ерлер қаза тапты жауға аттанып
Көксеген азаттықтың соғысында.
Азамат ердердің ардалы ісін жырына қосып, қос қолдап жырлай білген жыраудың мұраты да ерлердің ісін дәріптеу болатын. Қиямет заманда халқының мұң-қайғысы мен намыс арманы үшін жанын қиған Бекболаттай, Ботпайдай ерлердің батырлық болмысын келер ұрпаққа үлгі ету керек болды. Осылайша, қаһармандық жыр туа келді. Азаттықты аңсаған халықтың қаһармандық қасиетін танытқан осынау Жамбылдың жыры ұрпақ үшін жоғалмас қазына болмақ.