«Мүшел жастан астым» деген тақырыпқа диалог
- Парасат, сен осы өткенде «мүшелден аман – есен шықтым» деп жатыр едің, сол нені білдіреді? Маған түсіндіріп бере аласың ба?
- Әрине, Дмитрий. Түсіндірейін. Мүшел жас - қазақ халқының адам жасын есептеу үлгісі. Дәстүрлі қазақ қоғамында баланың 13 жасқа толуы алғашқы мүшелі делінеді, одан кейінгі Мүшел жасы әр 12 жыл қайталанған сайын есептеліп отырады.
- Ал неліктен алғашқы мүшел 13 жас болса, кейін 12 жастан қосылып отырады? Бұл жайт неге байланысты есептеледі?
- Себебі нәрестенің анасының құрсағында болған тоғыз айы бір жыл болып есептеліп, сондықтан да бірінші мүшел он үш жас болып есептеледі.
- Енді түсінікті болды. Мүшел жас ұғымы тек қазақ халқына тән дүние ме?
- Жоқ, Бұл ұғым түркі тілдес халықтар мен Орта Азия халықтарының көпшілігінде кедеседі.
- Енді кішкене болса да түсіне бастадым. Сонда халық неліктен мүшел жасқа ерекше көңіл бөлген?
- Әр мүшелден өткен сайын а есейіп, бүкіл бір елді басқара алатындай шамада болған соң, оған келер қауіп те көбейсе керек. Өйткені, мүшел жастың да өз алдына қауіптері бар.
- Көп рахмет, Парасат. Қазақ тілін жетік меңгерсем де, кей кезде осындай ұлттық ұғымдарды түсінбей қалатын кездерім болып тұрады. Түсіндіріп бергенін үшін алғысым шексіз. Енді біліп жүретін боламын.
- Оқасы жоқ, Дмитрий. Түсіндіре алғаныма қуаныштымын.
Ай
Атау:Ай
Ілік:Айдың
Барыс:Айға
Табыс:Айды
Жатыс:Айда
Шығыс:Айдан
Көмектес:Аймен
Күн
Атау:Күн
Ілік:Күннің
Барыс:Күнге
Табыс:Күнді
Жатыс:Күнде
Шығыс:Күннен
Көмектес:Күнмен