Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ұстаз,ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер[1], либералды көзқарасын исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.[2]
Абай Шығыс пен Батыс мәдениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Философиялық трактаттар стилінде жазылған «Қара сөздері» - тақырып ауқымдылығымен, дүниетанымдық тереңдігімен, саяси-әлеуметтік салмақтылығымен
1)Жасанды:майонез; бензин; миф; салудан.
Табиғи:көмір; су; тұз; виноград.
2)а. химиялық
физикалық
б.Физикалық қасиеті: Физикалық қасиеттеріне металдар мен қорытпалардың балқу температурасы, тығыздығы, көлденең және көлемді үлғаю коэффициенті, электр-өткізгіштігі, жылуөткізгіштігі жатады.
Химиялық қасиеті: заттар және олардың өзгерістері туралы ғылым.
Физикалық құбылыстар: мұздың еруі; сіріңкенің жануы, металдың майысуы, құстардың сайрауы.
Химиялық қасиеті: парафиннің балқуы; сауда қанттың еруі; сүттің шіруі; күн; найзағай; кемпірқосақ.