Шеген менің аяғымдағы толып жатқан жара мен жарықтарын көріп, басын шайқады да: Уай, мынауың болмайды, деді, «түсінемісің» дегендей, көзіме қадала қарап. — Ең ал-
дымен, адамға бас керек. Онсыз өмір оған молданың көрінен де қараңғы болады. Онсыз өмір
«Құраннан» жаман, түсіне алмайсың. Екінші бізге аяқ керек. Қашсаң құтылатын бол, қусаң -
жететін бол. Керек боп қалса, құстай ұшатын бол! Мынадай табан бола ма екен! Қырық тесік!
Аяғыңның жалпы бітімі жаман болмағанмен, қазіргі халi қанағаттанарлық емес деп танимын.
Жата тұр құмның үстінде. Мен қазір келем, деп, Шеген қалаға қарай жүгіріп кетті.
- Дәрі әкеледі. Екі күнде жазып береді! деді Бораш ұзай берген Шегенге риза көзбен
қарап. Жүзіндегі күрсініс ізі осы арада ғана түгел бір жойылып кетті.
Сен қалай аңсадың? — дедім Борашқа іскен оң тізесіне қолымды апарып.
Әй апам қораның төбесінен құлатып жіберді.
«Әй апасы» өгей шешесі екенін түсіндім де одан арғыны қазбалағаным жоқ. Бораш шорла-
нып бітіп келе жатқан оң тізесін сипалай отырып:
Соқаның үстіне құлап түстім. Шеген ағам жазды ғой әйтеуір... Енді бір айда жүруге
жарайсың дейді...Балық майынан жазылды. Тіпті жазылып қалып еді, Әнеугүні дегдoм ұстап ала
жаздап, содан қашқанда тағы бүлдіріп алдым, деді.
Бұл жолы өзінің қашып құтылғанына мақтанатындай жымиып та қойды.
— Мен де керемет жүйрікпін! — дедім мақтанғым келіп кетіп,
Ойбай... Шегендей емес шығарсың... Шеген қайда!? Ол. Ол ағып бара жатқан машинаны
қуып жетіп, асылып кете береді. Біреу көріп қалса, қарғып түсіп, кете беруі де түк емес. Ол —
Әншейін желаяқ! — деді Бораш масаттана сөйлеп.
Найдите местоимения
Ноғай Ордасының жер аумағы Еділ мен Жайық аралығында болды. Орталығы Жайықтың төменгі ағысы бойындағы қазіргі Атырау жанындағы Сарайшық қаласында орналасты. Қаланың негізін XIII ғасырдың екінші жартысында Жошы ұрпақтары қалады. Ноғай Ордасының орталығына айналған Сарайшық әкімшілік пен сауда орталығы ретінде өзінің гүлдену деңгейіне жетті. XVI ғасырдың соңында Дон және Еділ қазақтары қаланы басып алып, тонауға ұшыратты.
Ноғай Ордасы XV ғасырдың ортасына қарай Едігенің ұлы Нұраддиннің тұсында түпкілікті түрде оқшауланды. Ноғай Ордасының шегаралары сыртқы саяси жағдайға байланысты өзгеріп отырды. XV ғасырдың екінші жартысына қарай ноғайлар «өзбектер» жеріне жылжыды. Сырдария қалалары үшін күрес жүргізіп жатқан Әбілқайыр ноғайларға қарсылық көрсетпеді. Ноғайлар оның бодандары санын толтырады деп үміттенді.