Ыс қатты. қар қалың. қасқырды қар көтереді. атты көтере алмайды. мұның бәрі екі қасқыр жайындағы қараадыр елінің аңыз-әңгімесі еді. жиын болып көпшілік бас қосса, көп әңгімелері екі қасқыр жайында болатын. көксерек семіргенде, ірілеп өскенде — осындай даңқ, атақ ішінде семіріп, өсіп келе жатыр еді. осы күйлердің бәрімен қатар, көксерек оңашада елсізде қатты ойыншы болатын. түс кезінде, я таңертең бір малды тасада аунатып жеп алып, елсіздегі қашандау жатақтарына қайтады. сондайда ақ қасқыр жүрістен талып келіп тынығып жатса, көксерек айналасында қар боратады. жүгіріп екпіндеп кеп тістеп өтеді. басынан асып аунап түседі, кейде ақ қасқыр ырылдап тісін сақылдатып, құлағын жымитып, ашумен тап береді. ондайда көксерек те қатты қорылдап гүр-гүр етеді. кейде секіріп кеп ақ қасқырдың желкесінен қапсыра тістеп алып, қысып тұрып-тұрып барып қоя береді. екеуі осыдан әрі ұзасып барып таласпайды. артынан көксерек қайта ойнайды. 2-мәтін мұхтар әуезовтің «көксерек» әңгімесінде ауыл құрмаштың қасқырдың күшігін асырап алуы жайында. қаламгер туындысында табиғаттағы тағылық заңы, мен жан-жануар арасындағы шекараны шебер суреттейді. көксеректі күшік кезінен қамқорлықпен құшағына алып, мәпелеп өсірген құрмаш сүйкімді бөлтірігін кімнен де болсын қорғаштағанымен, ауыл ақсақалдары қасқырдың бөлтірігінен секемденіп, тағылық заңның өзгермейтінін құрмашқа түсіндіруге тырысады. әйткенмен, өсе келе далаға қашып, бірнеше күн қатарынан бой көрсетпеуге дағдылана бастаған көксерек арада біраз уақыт өткен соң бір топ қасқырды бастап, өзге ауылдармен қатар құрмаш ауылының қойларына да шабуыл жасай бастайды. мұның арты көксеректің қой бағып жүрген құрмашқа шауып, қамқор болған иесін өлтіруіне ұласады. пен жануар әлемінің заңы басқа және ол тоғыспайды да. тоғысқан жағдайда, артының жақсылыққа апармасын әңгімеден ұғынғандаймыз по двум текстам. мәтіндерді салыстырып, ұқсастығы мен айырмашылығын анықтаңыз, кестені толтырыңыз. 1-мәтін 2-мәтін түрі, жанры стилі тілі сравните текст, определите сходство и различие, заполните таблицу. текст 1 текст 2 тип, жанр стиль язык
Әдебиет әлемінің есігін ашқан сайын есіме алғаш оқыған кітабымның кейіпкері түсе кетеді. Әр кітаптың бетін ашқанда сол кейіпкерге ұқсайтын кім бар екен деп іздейтінім өзіме ғана аян. Негізінде кітапты шынымен көп оқитындардың алдыңғы қатарында едім.Ауылдық кітапхана мен мектеп кітапханасының иелері кітаптарын алып кету үшін үйге арнайы келетін.Себебі мен оқыған кітаптарымдағы әңгімелерді өзім қатарлас құрбыларға айтып беріп, қызықтырып қоятынмын. Сосын олар әрине мендегі кітапты оқуға өзара кезекке тұрып, менің үйімде азар болса 5 күн аялдаған кітап бүкіл ауылдағы қатарластарымның үйлеріне қарай жол тартатын.Осылайша өзінің кітапханадағы орнына тек кітапханашының талап етуімен ғана қайтатын. Кейінірек мен қайта-қайта ұрыс естіп, кітапханадан кітап алу қиындық тудыра бастаған кезде уәде беріп кететін болдым. Сосын ол уәдемде тұрмасқа болмады. Менен соң ол кітап бірден қолдан-қолға заңды түрде, тіркеумен өтетін болды. Бұл сонау ауылы алыс қалған балалық шағымдағы қызықтардың бірі еді. Осындай алаңсыз күндердің бірінде, есімде жоқ, 13 жастамын ба білмеймін, үйдегі менен үлкендердің оқып жүрген «Тағдыр тауқыметі» деген кітабы қолыма ойда жоқта түсіп қалды. Авторы есімде жоқ.Бірақ үлкендерге арналған кітапты қолыма алсам да жүрексінуді білмейтін мен басқа өмірдің тұтқасын қолыма ұстап, есігін ашқанымды сезбей қалдым.Оқиғаның басында жас қыздың балалық шағының бақытты болғаны, мектептен кейін жоғарғы оқу орнына түсіп, арманының орындалғанын оқып отырып, қатты қуанып отырған едім. Оқып жүрген бас кейіпкер Ардақтың өзімен қатарлас жас жігітке көңілі болғанын оқып, өзімнен-өзім ұялғаным да есімде. Оқиғадан оқиға шығып, шиеленіскен сәтінде Ардақты сырттай ұнатып жүрген сүйкімсіз бір кейіпкер арын таптамақшы болады. Өзінің жауына айналған сұмнан аман құтылу үшін Ардақ жатақхананың терезесінен секіріп кетті дегенді оқығанда отырған жерімнен атып тұрып «Жқ!» деп айғайлағанымды көріп атам жарықтық ұрсып еді. Отыра қап Ардақтың аман қалуын тілеген мен уақыттың уысынан шығып арықарай қанша уақыт отырғанымды білмеймін, бірақ сол Ардақ қыздың ауруханадан бірақ шығып, мүгедек боп қалғанын оқып, жылап отырғанда әпкем келіп кітабын қолымнан тартып алған. Жүрегім ауырып, 2 күнгі мазасыздықтан соң оқуға тыйым салынған, шкафтың үстіне жасырылған кітапты тауып алып, тығылып оқыдым. Ардақ сол күйі мүгедек боп қалыпты.Әйтсе де тағдыр тауқыметін тартқан бойжеткен арын сақтап қалғанынан болар, көп арман тілектеріне жетіп, енді бақытты болып келе жатқанда тағы да үйдегі үлкендерден қатаң сөгіс алып, кітаптан айырылып қалдым. Сол күйі ол кітаптың бетін ашуды маған жазбапты.Қанша уақыт, жылдар жылжып өтсе де қаршадай қыздың тағдыр тауқыметін тартса да мойымағаны, қиындыққа қарсы тұрып, кедергілерден жол таба білуі маған салып берген ар соқпағы, айтар ақылы мен құрбылық назы сияқты болып көрінген еді. Көп жылдар бойы Ардақтың өмірі қалай жалғасты екен деп ойлаймын. Әртүрлі қиялмен кітаптың кейіпкерін бақытты болғанымен аяқтаймын.