Теңіз XX ғасырда ауданы жағынан (68 мың км2) әлемде төртінші орында болатұғын, бірақ 1960 жылдардан бастап теңіздің суы азайып келеді.Теңіздің осындай тартылуына орай өңірде алғаш рет 2001 жылы Арал теңізінің табаны қала орны болған деген болжам жасалды, ал бұл күндері осы болжам шындыққа айнала бастағандай.Арал теңізін қалпына келтіріп жандандыру жөніндегі бірнеше ғылыми болжамдар мен жобалар бар. Олар:
Сібір өзендерін Қазақстанға бұру.
Әмудария мен Сырдария өзендерінің суын реттеу арқылы суды молайту.
Арал теңізін жартылай сақтап қалу.
Каспий теңізінің суын жасанды канал арқылы әкелу.
Жер асты суларын пайдалану.
Арал теңізінің өздігінен табиғи ретттеулерін немесе толысуын күту.
қазақстан аумағында жердің құрлықішілік ағынсыз ең ірі су айдындарының бірі-қаш көлі орналасқан. көлдің ұзындығы 614 км, ал ені 3,5 – тен 44 км-ге дейін, бұл ретте су айдынының ең үлкен тереңдігі 26 метрге дейін. геологтар мен геоморфологтар көлдің 35000 жылдан астам уақыт бар екенін анықтады.
бұл көлдің бірегейлігі көлдің батыс және шығыс бөліктері оның суының минералдану дәрежесі бойынша күрт ерекшеленеді, сондықтан оның батыс бассейні - тұщы, ал шығыс – тұзды. қаш қаласының шөл даласында орналасқан феномені, ағыссыз, құрғақ континентальды климаты және жауын-шашынның аз түсуі ғалымдар мен ғалымдарды таң қалдырмайды.
қаш қаласының флорасы мен фаунасы таңқаларлық алуан. көлде 20 қ түрі бар! ежелгі қазақтар көлді - "қ ас" деп атаған (қ-тамақ). сондай-ақ 120 құс түрі бар, олардың 12-і қызыл кітапқа енгізілген. өсімдік әлемі құрлықта және суда өсетін өсімдіктердің 60 түріне дейін жетеді. ботаниктер мен зоологтар сирек кездесетін және бірегейлігіне байланысты өте көп өсімдіктер мен жануарлар бар.
көлдің аумағын жиектейтін бектау-ата тау тізбегі солтүстік қаш өңірінің ең әдемі орындарының бірі болып табылады. ашық ауа райында ұлы жартастар мен шатқалдармен көркем пейзаждың көріністері жүз километрге созылып жатыр.
көлдің туристік инфрақұрылымы іс жүзінде ғанына қарамастан, қаш көлі жағажайлық демалыс үшін, негізінен "дикарямен" келетін қазақстандықтар мен ресейліктердің арасында әлі де танымал орын болып отыр
