"Нарынқұм зауалы" – ақын Мұхтар Шахановтың Махамбет Өтемісұлы туралы жазған жыры. Бұл поэма Махамбеттің күрескерлік айбынын, ұлттық болмысын, ақындық тереңдігін, азаматтық парасатын танытатын ілгері шығарма саналады. Поэманың І бөлімі "Махамбеттiң соңғы сөзi" деп аталады. Өлеңнiң сюжет желiсi Махамбеттiң өмiрiнiң соңғы күндерi туралы өрбейдi. Өлеңдегi трагедиялық образ – Махамбет. Ол өзiнiң түсiн айту арқылы ақындық пен батырлықты дәрiптеп, өзiнiң ел болашағына деген зор сенiмiн бiлдiредi. Автор өлеңдi Махамбеттiң өз аузынан сөйлеу арқылы оқырмандардың зор ықыласын айтқан. Мен сенемiн, күнi ертең Пенделiктен тазарар деп ұлы өлкем. Жә, қашанғы баққа зорлық мiнгеспек Сенем, ертең оттыға отсыз күлмес деп. Тек тұлпарлар ғана алатын бас бәйге Есектердiң мойынында жүрмес деп Өлең мазмұнын ерекше тереңдетiп тұрған-антонимдердiң стильдiк қолданысы: бақ пен зорлық; оттыотсыз; тұлпар-есек. Басқалай қолданғанда бұл сөздер бiр-бiрiне қарама қайшы емес, еркiн түрде айтылуы да мүмкiн. Бiрақ ақын бұларды жағымды жағымсыз етiп, эмоциямен ұштастырып көрсету арқылы өз өлеңiн нәрлендiрiп тұр. Туған елiм, Құдiретiмсiң аңсаған Алдан жарқын Күн шыққаным Кескiнiңдi көрмейiншi шаршаған Пасыз ойлар тұншыққанын Дулығаны қақ жарып гүл шыққанша Жер астынан қарап жатар мен саған. "Дулығаны қақ жарып гүл шығу" сәттi қолданылған метафора, яғни жаугершiлiк заман өттiп, бейбiтшiлiктiң келуi. Ақын Махамбеттiң монологы арқылы бүгiнгi күндi жырлап отыр. Махамбет сынды ұлы ақынның тегеурiнiн, қаһары мен ойлылығын бүгiнгi поэзия аспанына жiбек тордай жайып жiберуге ұтылысы бар. Iштей керемет жiгерлi өлең жасаң оптимизмнен, тек жасампаздықтан тұрмайды. Олармен қоса әдемi арман, ойлы мұң, үзеңгi қағыстырып, биiк мақсатқа бастайды, Сөйтiп лирикаға тән алау от пен лап етпе сезiм өмiрi қызуы басылмайтын, алыстан көрiнгенмен еш өшпейтiн “мәңгiлiк отқа” айналды. Ұлы махаббат оттары қосыла жанырасады. Арман мен арман қосылады. Монолог үлгiсiнде көрiнiп отырған ақын сезiмi сенiмге айналып, сенiмi сезiмге ұласып, лирикалық толғаныс тамыры осылайша тармақты жатыр. Өлең шапшаңдық үдемелi жолмен өрiстейдi. "Менiң бассыз қалғандығым сенiң бассыз қалғандығың болмағай", деген сөз түйiнi толғаныс түрiнде ойлану, байыпты бағдарлау сипатын танытса, ең соңғы шумақтарға "Дулығаны қақ жарып гүл шыққанша, жер астынан қарап жатам мен саған" сөздерi арқылы ақын сезiмi шираған, ең жоғарғы нүктеге көтерiледi. Жалпы ақын барлық өлеңдерiнде осы үдемелi әдiстi қолданады.
Объяснение:
ответ:Мәңгілік ел - ата-бабамыздың сан мың жылдан бергі асыл арманы екенін барлығымыз білеміз. Осы арман әлем елдерімен терезесі тең қатынас құратын, әлем картасынан ойып тұрып орын алатын тәуелсіз мемлекет атану, тұрмысы бақуатты, түтіні түзу шыққан, ұрпағы ертеңіне сеніммен қарайтын бақытты ел болу еді. Біз бұл армандарды ақиқатқа айналдырдық. Мәңгілік елдің іргесін қаладық. Мен қоғамда «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы керек?» деген сауалдың жиі талқыға түсіп жүргенін естіп жүрмін, біліп жүрмін. Біз үшін болашағымызға бағдар етіп ұлтты ұйыстыра ұлы мақсаттарға жетелейтін идея бар. Ол - мәңгілік ел идеясы. Тәуелсіздігімізбен бірге халқымыз мәңгілік мұраттарына қол жеткізді. Біз еліміздің жүрегі, тәуелсіздігіміздің тірегі мәңгілік елордамызды тұрғыздық. Қазақтың мәңгілік ғұмыры ұрпақтың мәңгілік болашағын баянды етуге арналады. Ендігі ұрпақ - мәңгілік қазақтың перзенті. Ендеше, қазақ елінің ұлттық идеясы - Мәңгілік ел», - деген еді Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев.
Объяснение:
Табиғат туралы диалог құрастыру.
Асланбек: Аға, «табиғат пен адам егіз ұғым» дегенді қалай түсінуге болады?
Мейрамбек: Атамыз қазақ қашанда адам мен табиғат ұғымы егіз деп санаған, себебі адам да табиғаттың ажырамас бір бөлігі. Сондықтан халқымызда «Жер-Ана» деген егіз үғым қалыптаскан. Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу Ата қостаған салтымыз.
Асланбек: Жалпы, табиғат деген не?
Мейрамбек: Бізді қоршаған орта: жан-жануарлар мен өсімдіктер, Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар - осылардың барлығы да табиғат деген ауқымды ұғымды білдіреді.
Асланбек: Неліктен табиғат адам өмірінде ерекше орын алады?
Мейрамбек: Біздің әрбір басқан қадамымыз, әрбір істеген ісіміз табиғатқа байланысты болғандықтан, оның біздің өмірімізде ерекше орын алуы сөзсіз. Бірақ, адамзаттың кейбір істері табиғатқа кері әсер етуде. Оның кері әсері біздің денсаулығымызға да зиян келтіреді. Табиғатты қорғау- табиғатты аялау әр адамның міндеті. Үлкен- кіші әрдайым оны таза ұстап, құрмет тұту қажет. Оның бізге қаншалықты қажет екені баршамызға мәлім.
Асланбек: Сіздің ойыңызша, табиғатқа тіл бітсе, не дер еді?
Мейрамбек: Менің ойымша, табиғатқа тіл бітсе, бір жағынан табиғат өзін қастерлеп, аялап, оған күтім жасайтын адамдарға өз ықыласын білдірсе, енді екінші жағынан осы тіршілік көзін ластап, салдыр - салақ қарағанына қынжылап, киналар еді деп ойлаймын.
Асланбек: Табиғатты таза ұстап, аялау үшін не істеу қажет?
Мейрамбек: Ең алдымен, жүрген жерінде қоқыс шашпау керек. Тал түптерін әктеп, жаңа ағаштар отырғызуға ат салысу керек. Суды үнемдеу керек.