Шымкент – Қазақстанның көне қалаларының бірі. Тарихи деректерге сүйенер болсақ, қала б.з.д. II ғасырда салынған. Шымкент қаласы Ұлы Жібек Жолы керуен көшінің жолында орналасқан. Көптеген жылдардан бері көне қалада ғылыми зерттеу жұмыстары жүргізіліп, шетелден келетін туристердің санында шек болмайды.
Халық санының көлемі жағынан Шымкент қаласы бүкіл республика бойынша үшінші орында. Алайда, бейресми мәліметтер бойынша, Шымкент қаласында халық саны әлдеқайда көп. Себебі, қалада алыс-жақын шетелден келген, тіркеуден өтпеген мигранттар тұрады.
Шымкент қаласы – қазақ елінің сауда, мәдениет, өнеркәсіп орталықтарының бірі. Қалада қазақ, славян, өзбек, татар, неміс, еврей, корей, поляк, башқұрт, әзірбайжан т.с.с. 19 ұлттың мәдениет орталықтары жұмыс істейді.
Абай Құнанбаев "Күз" Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан, Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан. Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма, Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.
Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай, Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай. Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп, Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.
Біреу малма сапсиды, салып иін, Салбыраңқы тартыпты жыртық киім. Енесіне иіртіп шуда жібін, Жас қатындар жыртылған жамайды үйін.
Қаз, тырна қатарланып қайтса бермен, Астында ақ шомшы жүр, ол бір керуен. Қай ауылды көрсең де, жабырқаңқы, Күлкі-ойын көрінбейді, сейіл-серуен.
Кемпір-шал құржаң қағып, бала бүрсең, Көңілсіз қара суық қырда жүрсең. Кемік сүйек, сорпа-су тимеген соң, Үйде ит жоқ, тышқан аулап, қайда көрсең.
Күзеу тозған, оты жоқ елдің маңы, Тұман болар, жел соқса, шаң-тозаңы. От жақпаған үйінің сұры қашып, Ыстан қорыққан қазақтың құрысын заңы.
Баласы әкесінің артынан келе жатыр.
Сын идет вслед за отцом.
Ағайын бірде араз, бірде тату.
Родичи и ссорятся, и мирятся, но никогда не расходятся
Мал қонысын іздейді, Ер туысын іздейді.
Скотина ищет свой хлев, джигит – свою родню.
Әкені көріп ұл өсер, шешені көріп қыз өсер.
Cын берет пример с отца, дочь - с матери.
Досты періште қосады, құданы құдай қосады
С другом сводит ангел, со сватом сводит сам Бог
Приглашай родственников обедать, а не работать.
Қыз - қонақ
Дочь - гостья
Жақыныңды жат етсең, Жатқа күлкі боларсың.
Сторониться своих – стать посмешищем для чужих
Ағайын бір өліде, Бір тіріде керек
С родней радостью поделишься – радости прибавится, горем поделишься – горе убавится.
Анаңды Меккеге үш арқалап барсаң да, қарызыңнан құтыла алмайсың
Даже если трижды мать на себе в Мекку перевезешь - с долгом перед ней не рассчитаешься
Күйеу жүз жылдық, құда мың жылдық
Зять на сто лет, сват на тысячу
Муж голова, жена — шея.
Жақсы әйел жаман еркекті хан қылады.
Хорошая женщина плохого мужчину сделает ханом.
Жібекті түте алмаған жүн етеді, қызды күте алмаған күң етеді
Не умеющий расчесывать шелк - превратит его в шерсть, не умеющий заботится о дочери - превратит ее в рабыню
Жақсы әке - жаман балаға қырық жылдық ризық
Добрая слава отца сорок лет служит непутевому сыну.
Құртақандай торғай да, Өз ұясын қорғайды.
Маленький воробей и тот свое гнездо оберегает.
Жаман да болса ағамыз, Жақсыны қайдан табамыз.
Хоть и дурной, да брат родной. Где возьмешь хорошего?
Ағайын тату болса ат көп. Абысын тату болса ас көп.
Братья в ладу – коней много, невестки дружны – еды много.
Балалы үй - базар, баласыз үй - мазар
Дом с детьми, что базар - шумлив и весел, дом без детей, что могила - тих и печален.
Бір ауылда мың туысың болғанша, Әр ауылда бір туысың болсын.
Чем тысячу родственников живут в одном ауле, лучше по одному родственнику - в каждом ауле
Жаман туыстан жат артық.
Добрый знакомый лучше плохой родни.
Анасын көріп қызын ал
Возьми замуж дочь, прежде узнав, кто ее мать
Жаман ағайын бар болсаң көре алмайды, Жоқ болсаң, бере алмайды.
Никудышная родня успехам завидует, а в нужде не может.
Ағаны көріп іні өсер, апаны көріп сіңлі өсер.
Брат - брату пример, сестра - сестрице.
Атаның жүгі - атанның жүгі
Ноша отца тяжела, как вьюк верблюда.
Ата - балаға сыншы
Отец главный судья своего ребенка
Жақсы келін - қызыңдай, жақсы күйеу - ұлыңдай
Хорошая невестка, как дочь родная; хороший зять, как сын родной
Үйдің жылы-суығын
Қыс түскенде білерсің,
Кімнің алыс-жақынын
Іс түскенде білерсің.
Холодный или теплый твой дом – зима проверит, кто близок или далек – беда проверит.
Туғаныңмен сыйы кең дүниеге сыймассың.
Кто с родней в мире не живет, в просторном мире места не найдет.
Останется жена - найдёт мужа; останется дочь - найдет и молодца; останется сын - найдет богатство.