Жұлдызшы– ежелгі дәуірлер мен орта ғасырларда аспан денелерінің қозғалыстарын бақылаумен шұғылданған адам, астроном. Ежелгі Мысырда (Египет), Вавилонда, Үндістанда, Грекияда Жұлдызшы аспан құбылыстарын бақылап, күнтізбе есебін жүргізіп отырған. Орта ғасырларда араб елдері мен Орталық Азияның Жұлдызшылары астрономияның кейбір заңдылықтарын ашқан. Ежелгі түркі тайпаларында да Жұлдызшылар болған. Қазақ тіліндегі көптеген жұлдыз атаулары (Жетіқарақшы, Үркер, Темірқазық, Босаға, Таразы, т.б.) бізге ежелгі түркілер дәуірінен жеткен. Жұлдызшылар жыл мезгілдерін, мал төлдету, бие байлау, күзем алу, жайлауға, күзеуге, қыстауға көшу мерзімдерін, т.б. көпшілікке жариялап отырған. Соңғы жылдары археологтар Орталық Қазақстандағы Жанғабыл өзенінің бойынан 8 – 10 ғасырларда жерленген Жұлдызшының зиратын тапты. Онда қабірге мәйітпен бірге “жұлдызтас” – метеорит салынған. Зират үстіне оба үйіліп, жанына граниттен шабылған тас мүсін қойылған. Бұдан Жұлдызшылардың көшпелілер өмірінде елеулі рөл атқарғандығын көреміз. Жұлдызшылардың кейбіреуі астрологиямен де айналысқан. Дәстүрлі қазақ қоғамының астрологтары “Нұждұм”, “Талиғынама” деп аталған араб және парсы тілдеріндегі бал ашу кітапшаларын пайдаланған.
1.Оқу – инемен құдық қазғандай. Дословно: Учиться, что колодец иголкой рыть. По смыслу: учиться можно бесконечно, всего не познать. 2.Кітап - білім бұлағы, Білім - өмір шырағы. Книга – источник знаний, Знания – свет жизни. 3. Кітап - ғалым, тілсіз мұғалім. Книга –ученый, учитель без языка (бессловесный учитель) 4. Кісінің көркі киім емес – білім. Не одежда красит человека, а знания. 5. Күш – білімде, білім – кітапта. Сила – в знаниях, знания –в книге. 6. Оқусыз білім жоқ, білімсіз күнің жоқ Без учения нет знаний, без знаний нет житья 7.Білім жоқ ұл – жұпары жоқ гүл. Джигит без знаний, что цветок без запаха. 8. Жақсы кітап – жан азығы. Хорошая книга – духовная пища (стимул для духовного роста) 9. Білегі жуан бірді жығады, білімді жауан мыңды жығады. У кого рука сильная, тот одолеет одного, у кого знаний много – одолеет тысячи. 10.Білімнің басы – бейнет, соңы – зейнет. В учении трудно, да плоды учения сладки. 11.Оқығаныңды айтпа, тоқығаныңды айт. Говори не о том, что вычитал, А о том, что осмыслил.
А ң қол жеткізген ұлы игіліктерінің бірі – білім қазынасы. Ал білім сипаты алуан түрлі. Ол ұрпақтан – ұрпаққа ауызша, жазбаша түрде немесе көркем әдебиет арқылы да жеткен. Кітап а ң сан ғасырлық ақыл – ойының жемісі, тарихы мен тағылымының алтын сандығы. «Кітап дегеніміз – алдыңғы ұрпақтың артқы ұрпаққа қалдырған рухани өсиеті. Кітап оқудан тиылсақ, ой ойлаудан да тиылар едік» - деген еді Ғабит Мүсірепов. Кітап таңдап талғап оқи білу, оны түсіну мен түйсіну, алған әсеріңді өмір қажетіңе жарата білу – әрбір адамның білігі мен білімін, пайымы мен парасатын айқындайтын алғы шарттардың бірі. Міне осы асыл қазынаны оқу қазіргі таңда төмендеп отыр. «Кітап маған тақтан да қымбат», - деп атап көрсеткен Шекспир. Өкінішке орай көркем әдебиетке деген өз бетімен балалардың қызығушылығы азайды. Әдебиетке деген құлықсыздық пайда болды.
