М
Молодежь
К
Компьютеры-и-электроника
Д
Дом-и-сад
С
Стиль-и-уход-за-собой
П
Праздники-и-традиции
Т
Транспорт
П
Путешествия
С
Семейная-жизнь
Ф
Философия-и-религия
Б
Без категории
М
Мир-работы
Х
Хобби-и-рукоделие
И
Искусство-и-развлечения
В
Взаимоотношения
З
Здоровье
К
Кулинария-и-гостеприимство
Ф
Финансы-и-бизнес
П
Питомцы-и-животные
О
Образование
О
Образование-и-коммуникации
moebounejlbmehp08d3n
moebounejlbmehp08d3n
15.02.2023 10:27 •  Қазақ тiлi

Көмектесіндер, өті "дүниеде не өлмейді? "

👇
Ответ:
4moebanoe
4moebanoe
15.02.2023
ХІҮ ғасырда атақты Жәнібек хан өмір сүріпті. Жәнібек ханның алпыс биі болыпты. Алпыс бидің ішіндегі ең ақылды, кемеңгері, данышпаны Жиренше шешен екен. Жәнібек хан билерін шақырып алып: «Дүниеде не өлмейді?» - деп сұрайды екен. Сонда билер:
Ағын су өлмейді.
Асқар тау өлмейді.
Аспандағы ай мен күн өлмейді
Қара жер өлмейді.
Сонда Жиренше шешен тұрып:
Ағын судың өлгені,
Алты ай қыста қатқаны
Асқар таудың өлгені,
Қара бұлттың басқаны.
Ай мен күннің өлгені,
Кешке қарай батқаны.
Қара жердің өлгені,
Алты ай қардың басқаны.
Бұл дүниеде өлмейтін зат жоқ екен, бірақ екі зат мәңгілік.

Ұлының аты өлмейді,
Ғалымның хаты өлмейді.
ІҮ. Сұрақ - жауап.
1. Шешендік сөздер қазақ ауыз әдебиетінің қай саласына жатады?
2. Нақыл сөздер, мақал - мәтелдер, бата - тілектерді қандай сөздер дейді?
3. Шешендік сөздердің ерекшеліктері қандай?
4. Шешендік сөздер бізге не болып жетті?
5. Шешенді тап
6. Дүниеде не өлмейді?
Халық ауыз әдебиетінің «Дүниеде не өлмейді?» шығармасының негізгі идеясы қандай? Неге бұл шығарма «Шешендік өнерге» жатады деп ойлайсыңдар? (Ой толғау)
Ү. Сабақты бекіту.
Кестені толтыру
1. Маған таныс
2. Не білдім?
3. Не білгім келеді.
ҮІ Бағалау
ҮІІ. Үйге тапсырма беру. Деңгей бойынша
І деңгей. Сұрақтарға жауап беру.
ІІ деңгей. «Дүниеде не өлмейді?» Мазмұндау
ІІІ деңгей. «Шешендік өнер» шығарма жазу
4,8(8 оценок)
Открыть все ответы
Ответ:
Sold5561
Sold5561
15.02.2023

Принадлежность в казахском языке выражается при окончаний принадлежности — тәуелдік жалғау. Такую конструкцию «существительное» + «окончания принадлежности» ещё называют притяжательной формой существительных.

Местоимение Аффикс Пример

менің -ым/-ім/-м менің қалам-ым (моя ручка),

дәптер-ім (моя тетрадь),

бала-м (мой ребенок)

біздің -ымыз/-іміз, -мыз/-міз біздің дос-ымыз (наш друг),

біздің дос-тар-ымыз (наши друзья),

үй-іміз (наш дом),

әке-міз (наш отец),

әке-лер-іміз (наши отцы)

сенің -ың/-ің/-ң сенің дос-тар-ың (твой друг),

сендердің дос-тар-ың (твои друзья),

әже-ң (твоя бабушка),

әже-лер-ің (твои бабушки)

сіздің -ыңыз/-іңіз, -ңыз/-ңіз Сіздің кеңес-іңіз (Ваш совет),

Сіздің жол-ыңыз (Ваша дорога),

Сіздің кеңес-тер-іңіз (Ваши советы),

Сіздердің жол-дар-ыңыз (Ваши дороги)

оның олардың -ы/-і, -сы/-сі оның қалам-ы (его ручка),

бала-сы (её ребенок),

әже-сі (его бабушка),

қыз-ым-ның қалам-ы (ручка моей дочки),

Қайрат-тың әже-сі (бабушка Кайрата)

В казахском языке после гласных и согласных используются разные варианты аффикса. Перед окончанием принадлежности глухие согласные заменяются звонкими.

Исходное слово менің (моя, мой) сенің (твой, твоя) біздің (наша) сіздің (ваша) оның, олардың (их)

мектеп (школа) мекте-б-ім мекте-б-ің мекте-б-іміз мекте-б-іңіз мекте-б-і

Существительные с несогласованным определением используются с окончаниями принадлежности 3-го лица.

город красивый город город Алматы его город

қала әдемі қала-сы Алматы қала-сы қала-сы

В случаях притяжательной формы третьего лица к основе слова прибавляются окончания -ы/-і, -сы/-сі.

Например: Бас-ы (его/ее голова), үй-і (его/ее дом), ана-сы (его/ее мать), іні-сі (его/ее брат).

Так как в казахском языке отсутствует грамматическая категория рода, то существительные в случаях притяжательной формы третьего лица могут переводиться на русский язык, как в мужском, так и в женском роде. Если существительное стоит в одном из двух падежей: Направительном падеже (Барыс септік) или Местном падеже (Жатыс септік), то после окончания принадлежности (тәуелдік жалғау) добавляется буква «н».

Мен қалада тұрамын. Я живу в городе. Мен Ақтау қала-сы-нда тұрамын.

Мен қалаға барамын. Я поеду в город. Мен Ақтау қала-сы-на барамын.

Существует также особая форма принадлежности, которая образуется с аффиксов -нікі/-дікі/-тікі (-нікі — после гласных; -дікі — после звонких и сонорных согласных). Эта форма используется, если существительное или местоимение выступает в роли сказуемого. Мынау сіздің кереует-ініз. (Это ваша кровать). Мына кереует сіз-дікі. (Эта кровать — Ваша). К существительному окончания принадлежности не добавляются. Особые формы принадлежности: менің — менікі, сенің — сенікі, оның — оныкі.

Объяснение:

Надеюсь

4,6(84 оценок)
Ответ:
wewewewwe
wewewewwe
15.02.2023
Аралас құрмалас сөйлем — құрмалас сөйлемнің бір түрі. Кемі үш жай сөйлемнен құралады. Олар өзара синтаксистік байланыстың ерекше түрі — аралас байланыс арқылы құрмаласқан. Мысалы: Жалма-жан от жағылып еді, үй еңсесі көтеріліп, туырлықтың оюлары көзге шалынды (Ғ.Мүсірепов). Бұл — тиянақты-тиянақсыз-тиянақты тұлғалы аралас құрмалас сөйлем. Аралас құрмалас сөйлем енді бірде тиянақсыз-тиянақты-тиянақты тұлғалы болып келіп, әр сыңарының өзіндік басыңқы сыңары болады. Мұнда алғашқы тиянақсыз тұлғалы сыңар өзінен кейінгі сыңардың бағыныңқысы сипатында жұмсалады, ал екінші сыңар тиянақты тұлғалы бола тұра, келесі сыңардың бағыныңқы бөлігі болып табылады. Үшінші сыңар ортаңғы сыңарға басыңқы сипатта тұрса да, бірінші сыңармен мағыналық байланысқа түспейді. мысалы: Көк қалың болғанмен, жерде әлі сыз бар, қар суын бойына тартып, дегди қоймаған-ды (Ә.Нұрпейісов). Аралас құрмалас сөйлемнің айтылу ырғағы да кең. Онда салаласқа тән тиянақты,сабақтасқа тән тиянақсыз ұласпалы ырғақ орын ауысып, бірде тиянақты-тиянақсыз, бірде тиянақсыз-тиянақты түрде келеді. Аралас құрмалас сөйлемнің мағыналық топтастырылуында өзгешелік бар. Бірінші топ қатарын бірыңғай қатынастағы түрлер құрады да, екінші топ қатарын әрыңғай қатынастағы түрлер түзеді. Ал бұл екеуінің мағыналық жігін танытуда бір-бірінен өзгешелік жоқ, қойылған талап бір. Оның үстіне мағыналыққатынастардың белгіленуі жеке сыңарлардың тұлғалануына тәуелді емес. Ең алдымен алғашқы екі сыңар аралығындағы, соңынан соңғы екі сыңар аралығындағы мағыналық қатынас айқындалады. Осы мағыналық қатынастардың сәйкес келіп, бір атаумен аталуы оның бірыңғай қатынастағы сөйлем екенін көрсетеді. Оның ыңғайлас мәнді, себеп мәнді, шарт мәнді, салыстырма мәнді, түсіндірме мәнді, мезгіл мәнді түрлері бар. Ал сөйлемдегі алғашқы екі сыңар аралығындағы және соңғы екі сыңар аралығындағы мағыналық қатынастар екі түрлі болған жағдайда әрыңғай қатынастағы Аралас құрмалас сөйлем болып қосақталған түрде белгіленеді. [1]
4,6(96 оценок)
Новые ответы от MOGZ: Қазақ тiлi
logo
Вход Регистрация
Что ты хочешь узнать?
Спроси Mozg
Открыть лучший ответ