«Акын» - в казахском языке это уважительная форма обращения к вышедшему из народа поэту-импровизатору.
Айтыс – это публичное поэтическое состязание двух акынов. Каждое лето отовсюду съезжаются акыны, которые без предварительной подготовки, импровизируя поочередно, соревнуются в находчивости, в блеске мыслей, в умении сочинять стихи экспромтом.
В 2006 году айтыс был включен в репрезентативный список нематериального культурного наследия человечества.
Зарождение айтыса в эпоху образования казахских племенных союзов и их синхронное развитие – это незаменимая часть в духовной жизни казахского народа.
«На наскальных рисунках в горах стран Центральной Азии, Алтайского региона, уездов Хутуби, Тарбагатая, долины реки Или сохранились изображения играющих на домбре акынов», - рассказывает Далилбек. По его словам у казахского народа есть очень много разных обычаев и традиций, некоторые из них в процессе исторического развития были вытеснены. Однако акын-айтыс – единственный в своем роде связан с казахским народом общей судьбой, и голос акынов продолжает радовать слух и по сей день.
Согласно данным, казахи проживают в 13 странах мира. Из них только казахи Китая и Монголии сохранили свою самобытную культуру. «Для сохранения традиций айтыса и его развития нужны определенные условия. Первое – это благодарный слушатель, который будет ценить искусство айтыса, второе – благоприятная социальная среда для развития искусства айтыса», - отметил Далилбек.
25 января 2008 года в студенческом городке Илийского педагогического института г. Куйтунь (СУАР) было образовано Исследовательское общество айтыса. Это событие стало новой вехой в работе над сохранением традиций айтыса
Әлемде сіз бен біз білмейтін қызықтар көп-ақ, алайда, саяхаттар туралы айрықша ақпараттардың орны ерекше. Өйткені, кім болмаса да, сәби шағында ертегі оқып, оған бойлау барасында ел танып, жер көрсем деген ой туып, қияли көңіл жас бала асыл арманын жұдырықтай жүрегінің түбінде сақтап өседі. Ал, есейе келе ересек өмірдің торынан шыға алмай қалып жатады. Сол бала арманды көңіл күйсандығында көмулі қалдырмай, Жер жаһанды аралап, өзін де, өзгені де мойындатқан жандар бар екен. Ендеше, саяхатсүйгіш батырлармен таныс болыңыз
Azaytıladı, öli-soñına Out jağday kolledj professor Djeyms Naismith taptı. 21 jeltoqsan, 1891, ol opponentterdiñ sebetine şarlar ülken sanın tastağısı, üşin tömen pisirilgen onıñ mağınası, oyın şaqırdı, sport zalınıñ balkon perïl şabdalı eki sebetti jäne eki topqa bölinip on segiz stwdentterdi baylap. [3]
balalar ejelgi oyınğa «üyrek-na-a-rok» (tasqa «Duck») oynağan kezde, osı oyınnıñ ïdeyası ol mektep künnen keyin qaytıp dünïege kelgen. tömendegidey Sol kezde osı tanımal oyın mağınası boldı: şağın tas tastap, olarğa mölşerimen basqa tas üstinen, soqqı qajet boldı.
«basketbol» dep atalatın oyın, tek janımda qazirgi zamanğı sport uqsadı. Tamşı bolğan joq, oyınşılar ğana, bir-birine laqtırıp jiberdi jerde turıp, sodan keyin sebetine laqtırıp tırıstı, tömengi nemese kewde tek eki qolıñızben, jäne tabıstı laqtırw keyin bir oyınşı qabırğa satısımen qadağalaw aladı jäne sebettegi doptı joyılğan . Doktor Naismith maqsatı oyındı jasaw boldı bir waqıtta qatıswşılardıñ köp sanın tartw mümkin ujımdıq, bolıp tabıladı, jäne bul mindet onıñ önertabıs tolıq say keledi.
1892 jılı, Nortgemptonşïr dene şınıqtırw Smït kolledjinde (MA) oqıtwşısı Senda Berenson (Eng.) Basketboldan birinşi erejelerin äzirledi orıs ..Қыста гимнастикалық жаттығулар орындауға мәжбүр Спрингфилд, Массачусетс Жастар христиан қауымдастығының 1891 колледж студенттері, уақытта спортқа жастарды таныстыру ғана құралдарын саналады, ол аудиториялық дене тәрбиесі өте ішім пысты. оқыту біркелкі үшін оң аяғында қажет болды.
Азайтылады, өлі-соңына Out жағдай колледж профессор Джеймс Naismith тапты. 21 желтоқсан, 1891, ол оппоненттердің себетіне шарлар үлкен санын тастағысы, үшін төмен пісірілген оның мағынасы, ойын шақырды, спорт залының балкон перил шабдалы екі себетті және екі топқа бөлініп он сегіз студенттерді байлап. [3]
балалар ежелгі ойынға «үйрек-на-а-рок» (тасқа «Duck») ойнаған кезде, осы ойынның идеясы ол мектеп күннен кейін қайтып дүниеге келген. төмендегідей Сол кезде осы танымал ойын мағынасы болды: шағын тас тастап, оларға мөлшерімен басқа тас үстінен, соққы қажет болды.
«баскетбол» деп аталатын ойын, тек жанымда қазіргі заманғы спорт ұқсады. Тамшы болған жоқ, ойыншылар ғана, бір-біріне лақтырып жіберді жерде тұрып, содан кейін себетіне лақтырып тырысты, төменгі немесе кеуде тек екі қолыңызбен, және табысты лақтыру кейін бір ойыншы қабырға сатысымен қадағалау алады және себеттегі допты жойылған . Доктор Naismith мақсаты ойынды жасау болды бір уақытта қатысушылардың көп санын тарту мүмкін ұжымдық, болып табылады, және бұл міндет оның өнертабыс толық сай келеді.