Толе би (1663-1756) Алибек улы - выдающийся государственный деятель Казахского ханства, оратор, главный судья Старшего жуза, один из создателей свода законов «Жеты Жаргы» при Аз-Тауке.
После смерти Аз-Тауке казахское ханство стало распадаться на отдельные регионы. К этому времени после десятилетий войн промышленность и торговля в городах Туркестана пришла в полный упадок. А на северо-востоке возник богатый рынок товаров Российской империи. Толе би был сторонником пророссийской партии правящей элиты казахского народа. Но в отличие от многих, он не спешйл вступить в подданство к русскому царю, а вместе с Казыбек би и Айтеке би вырабатывает каноны внешней политики, которая была чрезвычайно благоприятна для существования казахского народа в дальнейшем. Толе би умер в 93-летнем возрасте и похоронен в Ташкенте.
Казыбек би Каздауысты (1666-1763) Келдибекулы - выдающийся государственный деятель Казахского ханства, дипломат, главный судья Среднего жуза, вместе с Толе би и Айтеке би участвовал в работе «Жеты Жаргы».
Свою дипломатическую карьеру Казыбек Кельдибекулы начал в 18 лет, находясь в составе посольства Казахского ханства в Джунгарском ханстве Галдану. Во время этой миссии в нем впервые особенно ярко проявился талант дипломата. Именно благодаря ему переговоры с джунгарами успешно и завершились перемирием.
Ему принадлежат слова, являющиеся основными канонами внешней политики Казахского общества.
Уже в качествё посла Казыбек Каздауысты несколько раз ездил в Джуигарское ханство. В 1742 г. он вместе с Малайсары и другими представителями во главе 90 биев отправился в Джунгарское ханство и освободил Абылая. Казыбек би добился заключения, мира между Казахским и Джунгарским государствами на долгое время. Казыбек би руководил внешнеполитическими сношениями Казахского Панства в 40-60 гг, Тогда остро стояли вопросы, связанные с отношениями с Китаем и Россией. И власти Китайской империи, и власти Российской империи вынуждены были вести переговоры с ханом Абылаем с участием Казыбек бия, который олицетворял политику активного нейтралитета хана Абылая.
Айтеке би Байбекулы (1689-1766) - долгие годы возглавлял Младший жуз. Айтеке би активно ратовал за объединение казахского народа, за единое и сильное государство, за справедливое общество.
Айтеке би Байбекулы (каз. Әйтеке би Байбекұлы), подлинное имя Айтык — великий казахский бий, оратор. Внес большой вклад в объединение казахского народа.Биография Айтеке би из племени Алчин, поколения Алимулы, рода Торткара, Младшего Жуза казахов, внук брата эмира бухарских ханов в Самарканде Жалантос Бахадура.
С пяти лет обучался грамоте у аульного муллы. Образование получил в самаркандском медресе Улугбека (по другим источникам, в Бухаре), затем в медресе Шердор, где изучал религию, право, астрономию, географию, историю, математику. Владел арабским, персидским, чагатайским и узбекским языками.
И домашнее, и школьное воспитание и образование он при наставничестве общественного и политического деятеля Жалантоса, известного строительством мечетей Ширдара и Тиллекара в Самарканде, приходившегося ему дядей.
В 20 лет Айтеке би был бием части казахов, узбеков, каракалпаков Бухары и Самарканда. В двадцать пять лет (по другим сточникам, в 30 лет) избран главным бием Младшего жуза и с тех пор его имя фигурирует рядом с другими великими казахскими биями Толе би, Казыбек би, а также с ханом Тауке.
Айтеке би — один из главных авторов степного свода законов «Жеты Жаргы» («Семь уложений замене кровной мести, принципа кровь за кровь принципом «справедливого наказания» и «откупа», дабы остановить цепь кровавой вендетты между казахскими родами и советник Тауке-хана.
Объяснение:
Тұнық болсын құдығың.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.Жамандықты көрмегін.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.Жамандықты көрмегін.Жалған сөзге ермегің.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.Жамандықты көрмегін.Жалған сөзге ермегің.Жанашырың көп болып,
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.Жамандықты көрмегін.Жалған сөзге ермегің.Жанашырың көп болып,Жалғыздықты білмегін.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.Жамандықты көрмегін.Жалған сөзге ермегің.Жанашырың көп болып,Жалғыздықты білмегін.Саудаң болсын базарлы.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.Жамандықты көрмегін.Жалған сөзге ермегің.Жанашырың көп болып,Жалғыздықты білмегін.Саудаң болсын базарлы.Тұрмысың болсын ажарлы.
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.Жамандықты көрмегін.Жалған сөзге ермегің.Жанашырың көп болып,Жалғыздықты білмегін.Саудаң болсын базарлы.Тұрмысың болсын ажарлы.Кәміл болып иманың,
Тұнық болсын құдығың.Жағымды болсын қылығың.Асырмасын басыңнан,Ешбір пенде құлығын.Тұғырлы болсын тұрағың.Сәулелі болсын шырағың.Ұятты болсын алғаның.Тұяқты болсын пырағың.Болмасын қолың байлаулы.Болмасын басың айдаулы.Әрқашанда жолың болып,Қалмасын бармақ шайнаулы.Жамандықты көрмегін.Жалған сөзге ермегің.Жанашырың көп болып,Жалғыздықты білмегін.Саудаң болсын базарлы.Тұрмысың болсын ажарлы.Кәміл болып иманың,Аруағың болсын мазарлы.
