заповедник «аксу-джабаглинский» организован постановлениями советом народных коммисоров казахской асср от 14 июля 1926 года и снк рсфср от 27 мая 1927 года на площади 30545 га. в 1929 году к заповеднику был присоединен каньон реки аксу. учрежден «с целью полного сохранения в неприкосновенном виде рек аксу и жабаглы со всеми их древесными и кустарниковыми насаждениями, травянистым покровом и населяющим этот заповедник животным миром — как памятник природы». в 1935 году площадь была увеличена до 48 570 га. — были присоединены долины рек - и .
по последнему постановлению правительства республики казахстан от 17 ноября 2005 года «о предоставлении земельных участков в постоянное землепользование государственному учреждению „аксу-жабаглинский государственный природный заповедник“ комитета лесного и охотничьего хозяйства министерства сельского хозяйства республики казахстан» территория заповедника аксу-жабаглы составляет 57 774 га. заповедник занимает большую часть северо-западной оконечности таласского алатау и смежный с ним участок угамского хребта. он входит в состав южно-казахстанской, занимая её крайнюю юго-восточную часть, и жамбылской областей казахстана. в 120 км к северо-западу от основной территории, на боролдайском хребте сырдарьинского каратау, расположен филиал заповедника — палеонтологический участок карабастау площадью 126 га. второй палеонтологический участок аулие имеет площадь 100 га.
"ақсу-жабағылы" қорығы қазақ акср халық коммисорлары кеңесінің 1926 жылғы 14 шілдедегі және рсфср хкк 1927 жылғы 27 мамырдағы қаулысымен 30545 га алаңда ұйымдастырылған. ақсу және жабағылы өзендерінің барлық ағаш және бұта екпелерімен, шөпті жамылғымен және осы қорықты мекендейтін жануарлар әлемімен — табиғат ескерткіші ретінде толық сақтау мақсатында " құрылды. -- және өзендерінің алқаптары қосылды.
"қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі орман және аңшылық шаруашылығы комитетінің "ақсу-жабағылы мемлекеттік табиғи қорығы" мемлекеттік мекемесіне тұрақты жер пайдалануға жер учаскелерін беру туралы" қазақстан республикасы үкіметінің 2005 жылғы 17 қарашадағы соңғы қаулысы бойынша ақсу-жабағылы қорығының аумағы 57 774 га құрайды. ол оңтүстік қазақстан облысының және қазақстанның жамбыл облыстарының құрамына кіреді. негізгі аумақтан солтүстік-батысқа қарай 120 км, сырдария қаратау боролдай жотасында, қорықтың филиалы — қарабастау палеонтологиялық учаскесі орналасқан, ауданы 126 га.
Бұрынырақта балаға қолбасшы, пайғамбар, батырлардың есімін берсе көтере алмай, ауырып қалады деп сенген. Сондықтан ондай есім бергеннің өзінде есейгенше еркелетіп, басқа атпен атаған.
Адам есімі тағдырына байланысты дегенді ескерсек, ежелде бала аурушаң, не үлкен қасіреттен аман қалса, тағдырын өзгерту мақсатында атын да өзгерткен. Алайда бұл ырымның қаншалықты өмірде іске асқандығы жайлы нақты деректер жоқ.