АСТАНА. КАЗИНФОРМ - Айтыс - это публичное состязание акынов, поэтический турнир импровизаторов, который представляет собой сложный синтез ряда искусств - поэзии, музыки, драматического представления, исполнительского мастерства. Корни айтыса - в древности, в обрядовых, свадебных песнях, в хоровых исполнениях, в словопрениях между жигитами и девушками, во всевозможных увеселениях. Айтыс постепенно совершенствовался, развивался. Тексты многих больших и малых поэтических состязаний передавались из уст в уста. Практически каждый род имел своего акына, который прославлял свой род, его выдающихся представителей - батыров, биев, балуанов и т. д. Во время песенного состязания акыны, без предварительной подготовки сочиняли стихи. Они поочередно вели словесные поэтические состязания, соревнуясь в знаниях, мудрости, остроумии и находчивости. Они должны были хорошо знать историю, генеалогию, обычаи и обряды казахского народа. Айтыс проходил под сопровождение таких музыкальных инструментов, как домбра, гармонь и кобыз. Айтыс проходил в публичной форме. Присутствующие своими возгласами определяли победителя. В айтысах отражались наиболее злободневные проблемы традиционного казахского общества. В них также затрагивались вопросы любви, разоблачения отживших некоторых обычаев и обрядов, вопросы равноправия женщины. В настоящее время айтыс, как уникальное явление казахской культуры, приобретает актуальность в культурной политике государства. Можно с полным основанием сказать, что айтыс как явление публичной культуры обладает мощным потенциалом, который либо будет использоваться в конструктивном русле, либо, в противном случае, неизбежно окажется деструктивным орудием. В этом отношении айтыс подобен любому идеологическому оружию. Поддержка со стороны государства данного жанра народного творчества как одной из сферы культуры страны позволяет успешно решать задачи на двух стратегически важных направлениях. С одной стороны, это становлению казахской этнонациональной идентичности, удерживая данный процесс в русле, принципиально совпадающем с национальными интересами в целом. C другой стороны, через айтыс можно осуществлять программирование общественного сознания, успешно донося до целевой аудитории принципиально важные установки государственной политики. Учитывая эти факторы, развитие айтыса как жанра народного творчества в настоящий момент является перспективной сферой государственной политики, требующей активных вложений - как материального, так и экспертного обеспечения. Айтыс, как уникальный жанр казахского устного творчества, стабильно сохраняет популярность в широких слоях населения и его развитие само по себе будет вкладом в развитие культуры и национального самосознания государствообразующего казахского этноса.
Все права защищены. Используйте активную ссылку на inform.kz https://www.inform.kz/ru/aytys-kak-napravlenie-kul-turnoy-politiki-kazahstana_a2933037
Объяснение:
Қазақстанда 10 қорық бар. Ең алғаш ашылғаны - Ақсу-Жабағылы қорығы (1926ж.).
Барлық қорықтар:
1.Ақсу-Жабағылы - Оңтүстік Қазақстан облысында орналасқан. 2.Наурызым қорығы (1934ж.) Қостанай облысы.
3.Алматы қорығы (1964ж.) Алматы облысы.
4.Қорғалжын қорығы (1968ж.) Ақмола облысы.
5.Марқакөл қорығы (1976ж.) Шығыс Қазақстан облысы.
6.Үстірт қорығы (1984ж.) Маңғыстау облысы.
7.Батыс Алтай қорығы (1992ж.) Шығыс Қазақстан облысы.
8.Алакөл қорығы (1998ж.) Алматы облысы.
9.Барсакелмес қорығы (1939ж.) Қызылорда облысы.
10.Қаратау қорығы (2004ж.) .
Қорықтарды құрудың мақсаты - әр түрлі географиялық зоналардың жекелеген учаскелерін табиғи күйінде сақтау, жануарлар мен өсімдіктердің сирек кездесетінін және құрып бара жатқан түрлерін қорғау.
Әрбір халықтың тарихи өмірінде қол жеткізген ең құнды дүниелері – рухани және адами қасиеттері, моральдық нормалары, ұлттық құндылықтары бар. Ұлттық құндылықтар – қандай да бір этникалық қауым өкілдерінің өзіндік тарихи көрінісі бар рухани мұраттарының жиынтығы. Ұлттық құндылықтардың әрбір халықтың өмірінде алатын орны өзгеше екені белгілі. Сондықтан да әрбір жаңа ұрпақ үшін мәнді тәрбие – ұлттық тұрғыдағы тәрбие үлгісі болып табылады. Өйткені, мұнда тәрбиенің негізі ғасырлар бойы қалыптасып келген асыл рухани құндылықтар және биік ізеттілік пен моралдық тұрғысындағы ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып жататын, адамның адамдық қасиетін нығайтып әрі асылдандыра түсетін, халықтың даналық өмір–салтынан туындап отыратын бұлжымас ережелер мен қағидалар құрайды. Қазақы дүниетаным, ақыл-ой, тағылымдық ұлағат ғасырлар бойы шыңдалып қалыптасты. Сол сан ғасырлық ұлттық тәрбиенің негіздерін бір арнаға түсіріп тәрбие мәселесінде пайдалану бүгінгі таңда күн тәртібінде тұрған ең басты қажеттілік деп білемін. Ұлттық отаншылдықты қалыптастыруда ата-бабаларымыздың ұлағатты ойлары мен тәлімдік тәрбиесінің атқаратын орны ерекше. Осы жерде қазақ халқының ұлы ақыны, ғалым М. Жұмабаевтың мына сөзі ойға оралады: «Ұлт тәрбиесі – баяғыдан бері сыналып, көп буын қолданып келе жатқан тақтақ жол болғандықтан, әрбір тәрбиеші сөз жоқ, ұлт тәрбиесімен таныс болуға тиіс. Және әр ұлттың баласы өз ұлтының арасында, өз ұлты үшін қызмет қылатын болғандықтан, тәрбиеші баланы сол ұлт тәрбиесі мен тәрбие қылуға міндетті». Бала тәрбиесінің ұлттық сипатта болуына ерекше мән беру керектігін атап өтеді. Ал ұлттық сипат – сол ұлт тарихының таңбасы. Қазақтың ұлттық құндылықтарын жаңғырту бүгінгі мемлекеттен өзінің ішкі және сыртқы саясатын ұлттық сипатта жүргізуді талап етеді. Қазақи рухы биік ұлттық идеяның қалыптасуында ұлттық құндылықтардың маңызы зор. Ұлттық тәрбие туралы идея бүгінгі күн талабы мен өмірлік қажеттіліктен туындап отыр. Ұлттық сана-сезімі қалыптасқан, ұлттық мүдденің өркендеуіне үлес қоса алатын, ұлттық құндылықтар мен жалпыадамзаттық құндылықтарды өзара ұштастыра алатын толық кемелді, ұлтжанды тұлғаны тәрбиелеу ұлттық идеяның негізгі бағыты болып табылады. Ұлттық идея – қазақ халқы тудырған моральдық нормаларда және ұлттық құндылықтарда бекітілген патриоттық тәжірибені меңгеру, ұлттық этномәдени дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарды тану, тарихты құрметтеу арқылы іске асырылады.