Тау жыныстары — жер қабығында бірнеше тектен қосылған минералдық тау жыныстары, минералдардың немесе органикалық заттың қатқан немесе қатпаған жиынтығы. Тау жыныстары шығу тегіне қарай мынадай үш үлкен топқа бөлінеді:
магмалық тау жыныстары
шөгінді тау жыныстары
метаморфтық тау жыныстары
Минералдардың барлығы «мономинералды» және «полиминералды» болып екіге бөлінеді. Мономинералды дегеніміз — тек бір ғана химиялық қосылыстан (мысалы, кварц, пирит), ал полиминералды дегеніміз — бірнеше химиялық қосылыстан (минералдардың басым көпшілігі) тұратын минерал. Минералдар жиынтығының құрылуының бірнеше жолы бар:
Жер бетіндегі үдерістердің кезіндегі шөгінді тау жыныстарын құрайтын дәндердің қосылып өсуі немесе бөлінуі;
Атпалы тау жыныстарын құрайтын магманың кристалдануы; және
Сыртқы жағдайдың (мысалы, қысым мен температура) өзгеруі нәтижесінде метаморфозды тау жынысын құрайтын заттың қатты күйіндегі қайта кристалдануы.
Тау жыныстың осы үш түрі бір-бірінен дәндерінің арасындағы қарым-қатынасымен (текстурасымен) ерекшеленеді.
Шөгінді тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді:
Дәнаралық шөкпе немесе ұсақ дәнаралық лай ұстап тұрған жұмыр немесе қырлы дәндер;
Ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін саз минералдардың ұсақ жиынтықтары;
Дәндердің арасында түзу шеттері мен үштік жалғастарды көрсететін минералдардың кристалды жиынтығы (мысалы, кәлсит);
Кәлситтің кесекаралық шөкпесі немесе ұсақ кесекаралық лай ұстап тұрған қазбалы кесектердің жиынтығы;
Органикалық заттың жиынтығы (мысалы, лигнит немесе көмір).
Барлық атпалы тау жыныстар байланыспалы текстурасын көрсететін минералдардың жиынтығымен ерекшеленеді.
Метаморфозды тау жыныстары келесі сипаттармен ерекшеленеді:
Ұзын біліктерінің негізгі бағытын көрсететін кристалды минералдардың жиынтықтары;
Теңмөлшерлі және еркін бағытты теңмөлшерлі емес минералдардың кристалды жиынтығы;
Жапсарлы, ангедралды, кейде сорайған минералдардың өте ұсақ дәнді жиынтығы
Дано:
m(NaNO₃)=9,2г.
m(H₂SO₄)=9,8г.
m(NaHSO₄)-?
1. Определим молярную массу нитрата натрия иего количество вещества в 9,2г.:
M(NaNO₃)=23+14+48=85г./моль
n(NaNO₃)=9,2г.÷85г./моль=0,1моль
2. Определим молярную массу серной кислоты и ее количество вещества в 9,8г.:
M(H₂SO₄)=2+32+48=98г./моль
n(H₂SO₄)=9,8г.÷98г./моль=0,1моль
3. Запишем уравнение реакции:
NaNO₃ + H₂SO₄(конц)=NaHSO₄ + HNO₃
а)по уравнению реакции нитрат натрияи серная кислота реагируют в равных количествах: 1моль NaNO₃ и 1моль H₂SO₄;
б)в условии задачи 0,1моль NaNO₃ и 0,1моль H₂SO₄.
д) делаем вывод, что задачу можно решать используя и нитрат натрия, и серную кислоту.
4. Определим молярную массу гидросульфата натрия и его массу количеством вещества 0,1моль: M(NaHSO₄)=23+1+32+64=120г./моль
m(NaHSO₄)=n(NaHSO₄)xM(NaHSO₄)=0,1мольх120г./моль=12г.
6. ответ: при взаимодействии 9,2г. нитрата натрия и 9,8г.серной кислоты образовался соль гидросульфат натрия массой 12г.
a) Сера, Кислород.
b) Натрий, Магний, Алюминий, Кремний, Фосфор, Сера, Хлор, Аргон.