Кедейдің қара шаңырағы. Жұпыны тұрмыс. Ескі кебеженің үстіне тозығы жеткен көрпе-жастық жиналған. Үйдің бір бұрышында Кендебайдың әкесі аң аулауға шыққанда қынына байлап алатын үлкен қанжарын қайрап отырады. Сырттан Кендебай кіреді.
Кендебай (басын иіп). Әке, ұзақ сапарға аттануға бел буған едім, соған ризашылығыңызды сұрай келдім. Ақ батаңызды беріңіз, жолға шығайын!
Кендебайдың әкесі (сақалын сипап). Ата дәстүрін ұстанып, алдымнан өткеніңе рақмет, ұлым. Рұқсат Алладан болар, тек сапарыңның мұрат-мақсатын түсіндіргейсің.
Кендебай. Әке, анау бізге көршілес Мергенбай батырдың ауылын жау шауып, әйелі мен өзін тұтқындап әкеткенінен хабардар боларсыз... Міне, содан бері үш жыл өтсе де оларды ешкім іздемепті! Осының бәрін мен кеше ғана батырдың соңында қалған жалғыз баласының аузынан естідім. Сонда қалай, жерімізді ойрандатып, батырымызды қорлатып, ұрпағымызды көз жасына бөктіріп қоятындай біз соншалық намыссыз ел ме едік?! Жоқ, мен бұған төзе алмаймын! Тап қазір аттанам да тірі болса, Мергенбай батырды кері алып қайтамын, ал өлі болса, жауымды талқандап қайтамын!
Кендебайдың әкесі. Сабыр, балам сабыр!.. (Пауза). Осыған дейін бұл жөнінде ештеңе айтпай келсем, сен тым жас болдың. Ал Мергенбай батырға араша түсіп, соңынан іздеу салатындай басқа ешкімнің реті келмеді... Енді міне, саған бәрі мәлім керегинди жаз
Ата-бабаларымыздан бүгінгі күнге көптеген ертегілер қалды.Солардың бірі – "Аяз би" ертегісі."Аяз би әліңді біл,құмырсқа жолыңды біл" деген бір-екі ауыз сөзді білмейтін адам жоқ шығар,сірә.Ертегінің бас кейіпкері – Жаман.Бұл кейіпкер - халықтың "елді осындай адам билесе екен" деген тілегінен туған кейіпкер.
Жаман ертегі барысында өзінің жақсы қырларын көрсетеді.Ханға жаман адамды,жаман шөп пен құсты анықтап береді.Қасиетті тастың,ханның тұлпарының сырын ашып береді.Тіпті хан:"Мен хан ұрпағынанмын ба?" деп оны анықтауды бұйырғанда,Жаман ханның отбасында тек өзі хан екенінің,арғы аталарының бәрі наубайшы болғандығын дәл айтып береді.Хандықтағы ауқатты байдың отыз бестегі қызын да өзінің ақылдылығымен,қайсарлығымен алады.Жаманның ханның сүйікті уәзірі болғандығын көре алмаған қалған уәзірлердің қастандықтарына да төтеп беріп,әділ болады.Ең соңында халық оны ақ киізге көтеріп хан сайлайды.
Қорытындылай келе,ертегіде «Жаман таққа мінген соң, ешбір соғыссыз, бес хандықтың қонысын біріктіріп, ел арасында достық орнатыпты» делінген. Әр ханның адамдары өз елінен әділдік таппаса, бұған келіп, қосыла беріпті. Сол уақыттан бастап әділдігі үшін бес ханның елі Жаманға: «Аяз би» деп ат қойып, сол аты өле-өлгенше қалды дейді.Оның жасаған әр ісінен көреген хан болғандығын байқаймыз.
Объяснение:
Мавзолей Ходжи Ахмеда Ясави (Яссауи) расположен в городе Туркестан в Южно-Казахстанской области. Его по праву называют восьмым чудом света. Это комплекс дворцов и храмов, шедевр средневековой архитектуры, включенный в Список Всемирного наследия ЮНЕСКО.
Мавзолей имеет один из самых больших кирпичных куполов в Центральной Азии, диаметр которого – около 18 м. В мавзолее - более 30 помещений, которые условно разбиты на восемь блоков. Соединяются они между собой переплетенными ходами, коридорами, витиеватыми двухэтажными лестницами. Свет проникает внутрь через забранные деревянными решетками окна, эхо далеко разносит шаги идущих... Полумрак, прохлада, тишина рождают в сердцах паломников чувство глубокого благоговения и гармонии. Казандык – самый большой зал мавзолея, парадное помещение, укрытое главным куполом. В нем находится древняя святыня, бронзовый котел Тай-Казан емкостью 60 ведер, диаметром 2,2 метра и весом 2 тонны. По преданию, Тай-Казан был отлит из сплава семи редких металлов в селе Карнак. Тай-Казан – символ единения и гостеприимства тюркских племен. Рассказывают, испив воды из него, паломник мог очиститься от скверны.
Кроме того, в мавзолее находятся библиотека (китабхана), подземная келья (хильвет), где провел свои последние годы Ясави, шильдехана – комната освящения новорожденных. В обширный хозяйственный комплекс входят колодезная (кудукхана) – поднятую из этого колодца воду мусульмане считали священной, ею наполняли Тай-Казан и раздавали паломникам в дни мусульманских праздников; кухня (асхана), где готовили ритуальную пищу из пшеницы и баранины; жилые помещения (худжры) и даже баня (монша), где можно увидеть старинные медные тазы и кувшины.