. Тараз – Қазақстан қалаларының ішіндегі ең ежелгілерінің бірі, тіпті ол VІ ғасырдың деректерінде кездеседі. 568 жылы Талас өзені жағасындағы қалада түрік қағаны Дизабула өзінің керемет ставкасында Византия елшісі Земархты қабылдаған. Бұл туралы В.Бартольдтың «Орта Азияға ғылыми мақсатпен сапардың есебі» кітабында жазылған. 629 жылы Сюань-Цзян Тараз (ежелгі аты – Далосы) қаласының Цзяньцюаннан батысқа қарай 140-150 ли қашықтықта тұратынын және оның шеңберінің 8-9 ли екендігін айтады. Қалада әртүрлі елдерден келген көпес-саудагерлер мен хусилардың (согдийлықтардың) тұратыны және олардың тілі мен әдет-ғұрыптарының, заңдарының Қытайдағы сияқты болатыны туралы жазылған (Зуев Ю.А. Суяб туралы Қытай деректері. 91б.). Біз бұл деректерді Тараз қаласының аса ертеден келе жатқан қала екендігі жайлы мәлімет үшін беріп отырмыз. Тараздың VІІ ғасырда осы Ұлы Жібек жолында маңызды рөл атқарғаны жайлы мағлұматтар ежелгі шежірелер мен географиялық шығармаларда кездеседі. Қала 751 жылы арабтардың, 766 жылдан бастап қарлұқ қожалығының, ІХ ғасырдың аяқ шенінде саманидтердің қол астында болады. 893 жылы Исмаил ибн Ахмад Таразға соғыс ашып, ақыры Тараз әмірі жауға бас иеді, Исламды мойындайды. ІХ-Х ғасырларда Тараз қаласының егіншілік алқаптың, Талас Алатауындағы күміс руднигінің жанында орналасқандығы оның экономикалық және мәдени өрлеуіне мүмкіндік жасады. Х ғасырдың географы Максидидің жазуы бойынша «Тараз – бау-бақшалы, қалың елді, оры, төрт қақпасы және қонысталған рабаты бар үлкен бекітілген қала». Х-ХІ ғасырларда Жетісуды, Оңтүстік Қазақстан мен Орта Азияны қараханидтер династиясы жаулап алғаннан соң, Тараз жаңа мемлекеттің бір қожалығының астанасына айналады. Ислам діні үстемдігінің нәтижесінде ХІ ғасырда жаңа үлгідегі Айшабибі, Қарахан, Бабажы-хатун мазарлары салынды. Р.Вильгельмнің деректері бойынша, ХІІІ ғасырда болған моңғол шапқыншылығы қарсаңында Тараз қолдан қолға ауысқан. Ол тіпті моңғолдардың қолына түспес үшін Мухаммед хорезмшахтың әмірімен талқандатылған да, ХІІІ ғасырдың орта шенінде қала қайтадан қалпына келтірілген. Жалпы Тараз қала ретінде ХV ғасырға дейін өмір сүрген, бірақ оның орнындағы отырықшы қоныс ХVІІІ ғасырға дейін болған. Осы тұста пайда болған жаңа қала, Қарахан әулетінен шыққан Ша Махмудтың мазары төңірегіне салынғандықтан, Әулиеата деп аталды. Ал 1936 жылы қаланың аты Мирзоян болып, одан соң, 1937 жылы Жамбыл болып өзгертілді. Халықтың талап-тілегін ескере отырып, ел Президенті Н.Назарбаев 1997 жылғы 8 қаңтардағы Жарлығымен қалаға тарихи аты – Тараз атауы қайтарылып берілді. 2002 жылы 25-26 қыркүйекте Тараз қаласының 2000 жылдығы тойланды. Тараз бүгінде мәдени-экономикалық жағынан өркендеген, жергілікті халық «жер жәннаты» деп атайтын шағын да болса көрікті.
2.Бірыңғай бітеу буынды сөздер қатары
С) жаңбыр, достық
Д) қазақ, наурыз
Бітеу сөз дегеніміз- дауыссыз әріптен басталып, дауысты әріптен аяқталатын сөз.
3.Тасымалдауға болмайтын сөз
Е) қарт
Қарт сөзі тасымалдауға келмейді.
Қ - арт (қате)
Қа - рт (қате)
Қар - т (қате)
4.М.Мақатев қай жылы дүниеге келді?
Д) 1931 жылы
5. Барыс септігінде тұрған сөзді көрсетіңіз
«Асқар көршісіне тез келуді ескертті»
С) көршісіне
Барыс септігінің сұрағы- Кімге? неге? қайда?
Кімге? көршісіне
6.Туынды сын есім
В) сабырлы
Туынды сын есім дегеніміз- түбірге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есім.
Сабыр жұрнақ- лы.
7.Жіктік жалғауы дұрыс жалғанған зат есім
Д) Шәкіртпіз
8. Түбір сөздер қатарын табыңыз
E) Сурет, ән, күй
9.Буын үндестігіне бағынбайтын қосымша
С) - мен, - бен, -пен
10.Ұяң дауыссыздан басталған сөз
Е) жалқау
Ұяң дауыссыздар: б, в, г, ғ, д, ж, з.
11. Мемлекеттік тудың авторы кім екенін анықтаңыз.
B) Ш.Ниязбеков.
Шәкен Ниязбеков.
12.Жалғаудың неше түрі бар:
D) 4
Жіктік жалғаулар: тәуелдік, көптік, жіктік, септік.
13.Ұлттық валюта күні қашан?
С) 1993 ж.15 қараша
14.Сын есім нені білдіретінін көрсетіңіз
Е). заттың түрін, түсін
Сын есімнің сұрақтары- қандай? қай?
15.Сын есімді сөз тіркесін көрсетіңіз
Д). адал адам
Қандай адам? адал адам.
16.Сан есімнің қай септікте тұрғанын анықтаңыз
Таңертең сағат жетіде тұрамын.
А. жатыс септік
Жатыс септіктің жалғаулары - да, де, та, те, нде, нда т.б
17.Реттік сан есімнің жұрнақтарын табыңыз
В). –ыншы,-інші, -ншы, -нші
18.Абайдың халықты оқуға, білімге шақырған өлеңі
D) Ғылым таппай мақтанба"
19.Үндестік заңына бағынбайтын сөз
Д) Қарағанды
20.Езулік дауыстылар
В) е, і
21.Омонимді белгілеңіз: "Ол сенен он жас үлкен".
С) он
Омоним деген- жазылуы бірдей, мағыналары әртүрлі сөздер.
Мысалы: Ара
Шағатын, бал жинайтын ара
Ағаш кесетін ара
22.Шығыс септігінің жалғауларын көрсетіңіз.
B) -нан, -нен, -дан, -ден, тан,-тен
23.Қос сөзді көрсет.
Е) Күні-түні
24.Дара сын есімді көрсет.
С) Әдемі
25.«Жоғары» сөзінің антонимін көрсет
В) Төмен
Антоним дегеніміз- қарсы мәндес сөздер.
Мысалы: ақ - қара