Ел мен жер тағдыры екіталай күйге түскенде қолына ер-азаматтармен бірге қару алып, ұрыс даласында атой салған қазақтың батыр қыздары мен аналарының көп болғаны қарт тарихтың еншісінде жатқан хақ ақпар. Бүгінде оларды дәріптеу былай тұрсын, есімін ұран еткендердің қатары мол. Бұл анасын ардақтаған текті ел үшін зор мәртебе, үлкен қуаныш болса керек-ті.
Қазақ қыздарының әрбірінің бойында қайсарлық пен батылдық, жанарында жалын бар. Олардың осындай қайсарлығы мәңгі өшпес алаумен тең. Үндінің Дели сұлтандығының басын XIII ғасырда қарумен қосқан Рәзия патшайымның да шыққан тегі қыпшақ екені белгілі болды, яғни, түбі қазақ деген сөз. Сондықтан да батыр аналарымыз жайлы тарихтың тереңінен мейлінше сыр суыртпақтауға болады. Домалақ ана, Қызай ана, Жанат, Қарқабар, Алтыншаш, Әлпеш, Момын аналар, Айсары, Таңсұлу, Айтолқын арулар, Ақбикеш, Мақпал, Бопай ханымдар, Айша бибі, Рабиға бегім, Қарашаш, Еңлік, Баян сұлу сынды қазақтың батыр қыздары мен аналары том-том еңбектер жазуға лайық.
Атақты Қабанбай батырдың жары Гауһар өте ақылды, тапқыр жан болған деседі. Соғыста әртүрлі тәсіл ойлап таба білген. Мәселен, түйенің өркешіне найза байлап соғыс алаңына алып келгенде жау жағы қазақтарға қосымша әскер келді деп қаша жөнелген екен. Осындай тәсілдерді соғыс үстінде таба білуімен ерекшеленген Гауһар мәңгі ел есінде.
Назым – Қаракерей Қабанбай мен Гауһардың қызы. Қаһарман қыз сан рет жау әскерін талқандап, әкесімен бірге қазақ-жоңғар соғысына қатысып, елін қорғаған оның ерлігі елге аңыз болып тараған.
Ақбикеш жауды алыстан көретін қырағылығымен танылған қыз екен. Соғыста жау жасағын бақылап, оның бағытын хабарлап отырған. Тіпті, жау бағытын анықтау үшін Қаратау өңіріне биік мұнара салдыртқан. Талай ұрыста қапы қалып, әбден өшіккен жау Ақбикешті қолға түсіріп, қырағы көздерін ойып тастаған көрінеді. Қаратаудағы «Ақбикеш мұнарасы» осы батырдың құрметіне аталған.
Ботагөз батыр – Есет баһадүрдің қызы. 1742 жылы Орынборға кеткенде елін қалмақтар шауып, жылқыны айдап алып кетеді. Сол тұста 150 сарбазды бастап барған Ботагөз жау әскерін тас-талқан етіп, тірі қалғанын тұтқынға алып жеңіспен оралған. Қыз бастаған қолдан ойсырай жеңілгенін естіген қалмақ қолбасшысы бас сауғалап үлгерген негізгі әскерді қатаң жазалаған екен.
Бопай батыр – Кенесары ханның қарындасы. 1837-1847 жылдары Ресей отаршылдығына қарсы жүргізілген көтеріліске қатысқан ол 600-ден астам сарбазды басқарған. Бірнеше рет тұтқынға түссе де ебін тауып құтылып отырған Бопай батыр сарбаздарды азық-түлік, қару-жарақ, киім-кешекпен қамтамасыз етуде айрықша қажыр-қайрат көрсеткен. Барлық істе табандылығымен, ақыл-парасатымен танылып отырған қазақ елінің мақтанышы, ардақты анасы.
Бақты батыр – әкесі жаужүрек болған текті жердің қызы. Алаш арыстарының бірі Мұстафа Шоқайдың әжесі. Бақты әкесімен бірге Түркістанды жаулаушы орыс отаршылдарына қарсы барлаушылық қызмет атқарған.
Міне, қазақтың осындай жаужүрек батыр қыздары мен аналары ел тарихын қалауда, елдігімізді берік етіп, мемлекетімізді құруда айрықша үлес қоса білген. Біз сондай-ақ Мәншүк Мәметова, Әлия Молдағұлова, Хиуаз Доспанова сынды майдангерлерді, Ләззат пен Сабирадай қайсар қыздарымызды атаусыз қалдыра алмаймыз. Олар да кешегі батыр аналардың жолын жалғаған, елдігіміз үшін, өр рухымыз үшін аянбай күрескен намысшыл аруларымыз еді. Сол намысты да рухты қыздарымыз бен аналарымыздың ізбасарлары егемен елден көптеп шыға бергей.
Жауабы :
1)Өздік етісті табыңыз
Асыл өзі киінді
2)Бұрынғы өткен шақта түрған сөзді көрсетіңіз:
Танысқан екен
3)Етістіктің мақсатты келер шақ түрін көрсетіңіз:
Ызаландырмақ
4)Етістіктің нақ осы шақ түрін көрсетіңіз:
Бара жатыр
5)Бұйрық райдың 3-ші жағын табыңыз:
Жетсін
6)Осы шақтағы етістікті табыңыз:
Көптеген жаңа бұйымдар өндірілуде.
7)Баяндауыш қызметіндегі етістікті табыңыз:
Олжабек ойланып қалды
8)Тұйық етістікті табыңыз:
Жуу
9)Үстеу дегеніміз не?
Қимылдың мезгілін, белгісін, себебін мақсатын білдіреді.
10)Мезгіл үстеуін көрсетіңіз:
Бүрсігүні аттанды
11)Мекен үстеуді көрсетіңіз:
Алға қадам басты;
12)Мақсат үстеуін табыңыз:
Жорта, әдейі.
13)Өкіну мәнін білдіретін одағай қайсысы/
Әттең
14)Одағайды табыңыз:
Алақай, уһ
15)Ұлттық байлыққа нелер жатады:
Тарихи ескерткіштер, табиғи байлық, мәдени мұра.
16)Теңге соңғы рет қай жылы шықты?
1993 ж
17)Алтыннан да қымбат не?
Уақыт
18)Антоним қатысқан сөйлемді көрсетіңіз:
Жақсылық пен жамандық – болды егіз.
19)Көп нүкте орындарына қажетті қосымшалар қойыңыз. Нарық...экономика...жетектей...күш-бәсекелес...
-тық,-ға,-тін,-тік
20)Экономикамен байланысты мақалды табыңыз:
Ақша кетуге тырысады, есеп ұстауға тырысады.
21)Жалпы зат есімді белгілеңіз:
Адам.
22)Ілік септігінде тұрған зат есімді табыңыз:
Мектептің
23)Етістіктен болған сын есімді көрсетіңіз:
Шашыраңқы
24)Туынды сын есімнен жасалған бастауышты табыңыз:
Өнерлі өрге жүзер
25)Сапалық сын есімнің анықтамасын көрсетіңіз:
Негізгі сын есімнің өзінен болып, заттың сынын анықтайтын сын есім.
26)«Характеристика» сөзінің аудармасы көрсетіңіз:
Мінездеме
27)Бірге жазылатын сөзді көрсетіңіз:
Көк (құтан), көк (жиек).
28)1845 жылы қазіргі Семей облысының территориясында дүниеге келген қазақ поэзиясының классигі кім?
Абай
29)Ілік септігінде тұрған зат есімді табыңыз:
Мектептің
30)Топтау сан есімін көрсетіңіз:
Жүз-жүзден;
31)Сұраулы сөйлемді көрсетіңіз:
Сен де келесің бе?
32)Ілік септігі мен тәуелдік жалғауды табыныз:
Колхоздың малы;
33)Мына сөздердің ішінен синонимдерді табыныз
Ақылды, ғұлама, кемеңгер;
34)Тайға таңба басқандай деген тұрақты сөз тіркесінің мағынасын табыңыз:
Анық
35)Тәуелдік жалғауынан соң жалғанып тұрған табыс жалғауын табыңыз:
Әкесін
36)Зиялы сөзінің антонимін табыңыз:
Надан
37)Бұйрықты сөйлемді көрсетіңіз:
Осы жағдай сенің әр уақытта есіңде болсын.
38)Синоним сөздердің тізбегін табыңыз:
Ар, ұят, ождан;
сәлима сәнқой қыз
менің әпкем перзентхана да жұмыс істейді
Мәдидің ағасы айтыскер
мадияр өнерпаз бала
дәріхана да дәрілер сатады
менің атам ардагер