Тапсырма Берілген диалогті мұқият оқы. Тапсырмаларды орында, де
- Сәлем, достар! Менің атым - Аружан. Мен Қазақстаннан келдім. Менің елім -
үлкен, тәуелсіз мемлекет. Біздің елімізде ормандар, көлдер, биік таулар мен кең
далалар бар. Қазақ халқы - бейбітшілікті сүйеді. Біздің туымызда күн мен кыран
бейнеленген. Олар – бейбітшіліктің белгісі.
Сәлем! Менің атым Энди. Мен Американың Огайо татынан келдім,
Огайо «үлкен өзен» дегенді білдіреді. Өйткені біздің жерімізде үлкен өзен бар. Бізде
қазір ауа райы өте ыстық болып тұр.
Менің
Акира. Мен Жапония елінен келдім. Біздің
салт-дәстүрлеріміз көп, Аружан, мен өткен жылы Қазақстанда болдым. Қазақстан
жалқы маған өте ұнады.
Иә, Акира. Біздің халық өте мейірімді әрі қонақжай. Қонақтарды қуана
қарсы алады. Достар, сендермен танысқаныма өте қуаныштымын!
Біз де қуаныштымыз!
атым
Сәйкестендір,
1
Аружан
А) өз елінің атауын түсіндірді
2
Энди
3
В) өз елінің салт-дәстүрлері туралы айтты
C) өз елінің табиғаты, халқы, рәмізі туралы
айтты
Акира
Мәтіннің мазмұнына сәйкес сөйлемді
анакта,
А) Акирага казак халкы өте ұнады,
В) Огайо штатында қазір ауа райы салқын,
C) Аружан өз елінің елтаңбасы туралы айтты,
D) Энди еліндегі асқар таулар туралы айтты.
1
тапсырма берілген тірек сөздерді пайдаланып, «Менің елім - Қазақстан» тақырыбы
йынша сұрақтарға жауап жаз.
азақстан кандай ел?
азақстанда кімдер тұрады?
таңбаның ортасында не бейнеленген?
азақстанда нелер бар?
Тірек сөздер: тәуелсіз, бірнеше ұлттар , шаңырақ, кең, биік таулар, ел,
Жұлдыз кейде тұрақты жұлдыз (лат. stella немесе astrum; астрономиядағы белгісі: ✱) — массасы ерекше ауыр, өзегіндегі термоядролық реакция арқылы айналасына тұрақты жарық шығаратын[1], плазмалық газ және плазма күйдегі аспан денесі. Жұлдыздарды арнаулы түрде Жұлдыз астрономиясы ғылымы зерттейді.
Әдетте қазақ тілінде жұлдыз сөзі кең мағынада қолданылады: барлық аспан денелерін (күн, ай, Марс, Шолпан, құйрықты жұлдыздар т.б.) жай тілмен жұлдыз деп бірдей атай береді. Дегенмен, ғылыми арнаулы мағынада жұлдыз тек Күн секілді, сүмбіле, темірқазық, жетіқарақшы, үркер секілді, қосаржұлдыз, үйіржұлдыз, ғаламатжұлдыз секілді өзінен жарық шығаратын алып аспан денелеріне қаратылады.
Астрономдар жұлдыздардың спектрін, жарық шамасын, кеңістіктегі қозғалысын өлшеу арқылы оның салмағын, жасын, құрамындағы металл мөлшерін және басқа да қасиеттерін таниды. Жұлдыздың жалпы сапасы оның өзгерісі мен кейінгі тағдырының маңызды көрсеткіші. Басқа қасиеттері, мысалы диаметрі, өз осьінде айналуы, қозғалысы мен температурасы қатарлылар оның тарихи өзгерісі барысында ұқсамайды. Жұлдыз температурасының жарық шамасына байланысты суреті әдетте "HR диаграммасы" деп аталады. Ол арқылы жұлдыздың жасы мен өзгеріс сатысы айқындалады.
Жұлдыз негізгі уақытын өзегіндегі термоядролық реакция арқылы айналасына жарық шашуымен өткізеді. Өзегіндегі термоядролық реакция өзектің шетіне дейін жоғары энергия бөліп шығарады, сосын оны сыртқы әлемге радиация болып шашырайды.
Сутегі мен гелийден ауыр элементтер термоядролық реакциядан пайда болады. Жұлдыздар негізінен сутегіні негіз еткен күйде пайда болады және гелий мен аз мөлшерде ауыр элементтердің сығылуынан құралады. Өзегінде жеткілікті тығыздық болса, кейбір сутегі термоядролық реакция барысында тұрақты түрде гелийге айналады[2] (мысалы, Күнде 4 атом сутегі 1 атом гелийге айналудан біз тұтынатын жылу мен жарық қалыптасады). Жұлдыздың ішіндегі артық энергия радиацияланып сыртқа шығып кетеді. Жұлдыз ішкі гравитация әсерінде өз салмағының жеміріп жібермеуіне (өз өзегіне бірақ құйылып, шөгіп кетпеуге де, айналасына шашырап тозып кетпеуге де) қол жеткізеді.
Жұлдыздың өзегіндегі сутегі отыны таусылса салмағы күн салмағының 0,5 есесінен кем болмаса, онда ол өсіп Алып қызыл жұлдызға айналады[3] Кейбір жағдайда оның өзегінде тіпті де ауыр атомдар отынға айналып қайта жана бастауы мүмкін. Мұндай жұлдыздар ақыры ықшамдалып, ғарыштағы материялық денеге айналады, басқаларға қосылады, немесе жаңа элементтер пайда болу сатысына өтеді.[4].