Өркениеттер қақтығысы" - американ саясаттанушысы Сэмюэль Хантингтонның өркениеттік күйреу туралы тұжырымдамасы. Алғаш рет бұл тұжырымдама 1993 ж. Хантингтонның "Өркениеттер қақтығысы" мақаласында келтірілді, қысқа мерзім ішінде бірнеше тілге аударылып, қызу пікір-талас тудырды. Кейінірек С.Хантингтон мақаласының негізгі идеялары оның "Өркениеттер қақтығысы және әлемдік тәртіптің шегі" (1996) атты кітабында одан әрі өрбітілді. А. Тойнбидің ізінше Хантингтон өркениетті ең жоғарғы дәрежедегі мәдени қауымдастық ретінде және адамдардың ең ауқымды мәдени бірегейлігінің деңгейі ретінде қарастырады. Өркениеттер объективті тұрғыдағы, тіл, әдет-ғұрып, дін, институттар сияқты ортақ белгілердің, сондай-ақ адамдардың субъективті өзара бірегейлігінің болуымен сипатталады. Осы орайда ол қазіргі әлемдегі келесідей өркениеттерді көрсетеді: батыстық, конфуциандық, жапондық, исламдық, индуистік, православиелік, славяндық, латын американдық және африкандық. Автордың пікірінше, қырғи-қабақ соғыс аяқталғаннан кейін, кеңестік одақ қирағаннан кейін, қазіргі әлемдегі қайшылықтардың жаңа торабы жоғарыда аталған өркениеттердің арасында болады. Жаһандану процестері адамдардың дәстүрлі бірегейленуін ағын судай шайып бара жатса, бұл түпкі ұлттық тамырға қайта оралуға талпынып, кері реакция тудыруда. Бұл әсіресе, діни фундаментализмнің қайта өрлеуінен көрініс табуда (исламдық, конфуциандық, шығыс- православиелік және т.б.). Батыстық емес елдердің батысқа қосылу жолындағы кедергілер күрделілігі және тереңдігі жағынан біршама ерекшеленеді. Шығыс Еуропа мен Латын Америкасы елдерінде ол аса байқалмайды. Бірақ, ең көп кедергі мұсылман, конфуциандық, индуистік және буддистік халықтар арасында кездесуде. Хантингтонның пікірінше, дәл осы мұсылман-конфуциандық одақ, қазіргі кезде Батысқа ең үлкен қауіп төндіріп тұр. Хантингтон бұл өркениеттік жік әлеуметтік-саяси тұрғыда да әсіресе, түпкілікті батыстық құндылықтар деп саналатын демократия және адам құқы мәселесінде көрініс табуда дейді. Батыстық мәдениеттің біразы басқа әлемді үстірт жаулап алды. Бірақ, терең бойласақ, батыстық идеялар мен көзқарастар басқа өркениеттерге қатысты көзқарастардан әлдеқайда алшақ. Исламдық, конфуциандық, индуистік, буддистік және православиелік мәдениеттерде индивидуализм, либерализм, конституционализм, адам құқы, теңдік, еркіндік, заң үстемдігі, демократия, еркін нарық, шіркеудің мемлекеттен бөлінуі сияқты идеялармен қатар, осы құндылықтарды уағыздап, таратуға бағытталған Батыстың әрекеті "адам құқының империализміне" қарсы жауықтырып, төл мәдениеттің түпкілікті құндылықтарын нығайтуға септігін тигізеді. Хантингтонның өркениеттік жік теориясы Ф. Фукуяманың "Тарихтың ақыры" жөніндегі тұжырымына және либералды демократия принциптерінің салтанатына өзіндік қарама-қарсы салыстыру болды. Хантингтон ұсынған көптеген ережелерді жаһандану қарсыластары қолдануда. "Өркениеттер қақтығысы" мақаласы философиялық, әлеуметтік, саясаттанулық ортада, әдебиеттерде қызу пікір-талас тудырды.
Объяснение:
қойшы өтінемін сенен
Толе би (1663-1756) Алибек улы - выдающийся государственный деятель Казахского ханства, оратор, главный судья Старшего жуза, один из создателей свода законов «Жеты Жаргы» при Аз-Тауке.
После смерти Аз-Тауке казахское ханство стало распадаться на отдельные регионы. К этому времени после десятилетий войн промышленность и торговля в городах Туркестана пришла в полный упадок. А на северо-востоке возник богатый рынок товаров Российской империи. Толе би был сторонником пророссийской партии правящей элиты казахского народа. Но в отличие от многих, он не спешйл вступить в подданство к русскому царю, а вместе с Казыбек би и Айтеке би вырабатывает каноны внешней политики, которая была чрезвычайно благоприятна для существования казахского народа в дальнейшем. Толе би умер в 93-летнем возрасте и похоронен в Ташкенте.
Казыбек би Каздауысты (1666-1763) Келдибекулы - выдающийся государственный деятель Казахского ханства, дипломат, главный судья Среднего жуза, вместе с Толе би и Айтеке би участвовал в работе «Жеты Жаргы».
Свою дипломатическую карьеру Казыбек Кельдибекулы начал в 18 лет, находясь в составе посольства Казахского ханства в Джунгарском ханстве Галдану. Во время этой миссии в нем впервые особенно ярко проявился талант дипломата. Именно благодаря ему переговоры с джунгарами успешно и завершились перемирием.
Ему принадлежат слова, являющиеся основными канонами внешней политики Казахского общества.
Уже в качествё посла Казыбек Каздауысты несколько раз ездил в Джуигарское ханство. В 1742 г. он вместе с Малайсары и другими представителями во главе 90 биев отправился в Джунгарское ханство и освободил Абылая. Казыбек би добился заключения, мира между Казахским и Джунгарским государствами на долгое время. Казыбек би руководил внешнеполитическими сношениями Казахского Панства в 40-60 гг, Тогда остро стояли вопросы, связанные с отношениями с Китаем и Россией. И власти Китайской империи, и власти Российской империи вынуждены были вести переговоры с ханом Абылаем с участием Казыбек бия, который олицетворял политику активного нейтралитета хана Абылая.
Айтеке би Байбекулы (1689-1766) - долгие годы возглавлял Младший жуз. Айтеке би активно ратовал за объединение казахского народа, за единое и сильное государство, за справедливое общество.
Айтеке би Байбекулы (каз. Әйтеке би Байбекұлы), подлинное имя Айтык — великий казахский бий, оратор. Внес большой вклад в объединение казахского народа.Биография Айтеке би из племени Алчин, поколения Алимулы, рода Торткара, Младшего Жуза казахов, внук брата эмира бухарских ханов в Самарканде Жалантос Бахадура.
С пяти лет обучался грамоте у аульного муллы. Образование получил в самаркандском медресе Улугбека (по другим источникам, в Бухаре), затем в медресе Шердор, где изучал религию, право, астрономию, географию, историю, математику. Владел арабским, персидским, чагатайским и узбекским языками.
И домашнее, и школьное воспитание и образование он при наставничестве общественного и политического деятеля Жалантоса, известного строительством мечетей Ширдара и Тиллекара в Самарканде, приходившегося ему дядей.
В 20 лет Айтеке би был бием части казахов, узбеков, каракалпаков Бухары и Самарканда. В двадцать пять лет (по другим сточникам, в 30 лет) избран главным бием Младшего жуза и с тех пор его имя фигурирует рядом с другими великими казахскими биями Толе би, Казыбек би, а также с ханом Тауке.
Айтеке би — один из главных авторов степного свода законов «Жеты Жаргы» («Семь уложений замене кровной мести, принципа кровь за кровь принципом «справедливого наказания» и «откупа», дабы остановить цепь кровавой вендетты между казахскими родами и советник Тауке-хана.
Объяснение: