Соғыс қимылдарына, әр түрлі рәсімдер атқаруға, спорт жарыстарына қолданылған әскери арбалар Вавилон өңіріндегі көне Киш қаласы орнынан (қазіргі Охеймир қалашығы, Ирак), шумерлердің қала-мемлекеті Үрімнен (Ур, қазіргі Тель-Мукайяр қалашығы, Ирак), Кавказдан, т.б. жерлерден табылды. Олар біздің заманымыздарн бұрынғы 3-мыңжылдықтың ақырында, тіпті одан да бұрын қолданылған. Әскери арбалар Шығыстағы ежелгі мемлекеттерде (Мысыр, Ассирия, Персия, Қытай, Үндістан, т.б.) ұрыс кезінде кеңінен пайдаланылды.
Жаз келді.Адамдар бәрі ауылдарына кетті.Ал мен қалада жалғыз қалдым.Бір күні маған анам жаныма келіп бірдене айтады.
Анасы:балам киімдеріңді жина біз Қарағандыға кетеміз-деп өз киімдерін жинауға кетті.
Ал Рахат жанағы ұл диваннан секіріп тұрып
-Ал міні енді менің уақытым келді бір қалаға баруға-деп кетті Рахат.
Анасы: Рахат болдың ба?Тезірек бол әйтпесе кешігіп қаламыз көлікке
Рахат тез киімін жинап кетті...