Тауларда тіршілік ету ортасы әртүрлі болып келеді. Тау шыңдарында қоршаған ортаның температурасы төмен, ультракүлгін сәулесінің деңгейі жоғары болады. Климат өзгерген сайын ондағы флора мен фауна да өзгере түседі.
Жануарлардың көпшілігі төменгі биіктікте өмір сүреді, тек жануарлар дүниесінің ең төзімді өкілдері ғана тауларда кездеседі.
Сонымен, тауларда кездесетін жануарларға тоқтала кетсек:
1. Қоңыр аю – 5000 м биіктікке дейін кездеседі. Қоңыр аюлар қалың жүні мен тауға көтерілуіне бейімделуімен жоғары биіктікте кездеседі. Олар ақ аюлардан кейін жердегі ең ірі жыртқыш аң болып табылады және салмағы 750 кг дейін өседі. Қоңыр аюлар жидектермен, шөптермен, бұталармен, жаңғақтармен, жәндіктермен, сондай-ақ сүтқоректілермен қоректенеді.
2. Тибет түлкісі – бұл жануарлар тас астындағы індерінде өмір сүреді. Ұзындықтары 70 см, ал салмақтары 4 кг дейін жетеді. Жүндері қызғылт түсті келеді.
3. Гималай суыры бүкіл Гималай таулары мен Тибет үстіртін мекендейді. Бұл жануарлар топтасып, терең қазылған індерде тұрады. Жүндері қоңырқай түсті, басы мен кеудесінде сарғылт дақтары болады.
4. Жабайы қодастар – бұл ірі жабайы жануарлар. Олардың салмағы 1000 кг асады, ал ұзындығы 3 м дейін жетуі мүмкін. Жүндері қатты, әрі ұзын болып келеді. Сол себепті суықтан жақсы қорғайды. Олар көбіне тундрада 6000 м биіктікке дейінгі жерлерді мекендейді.
5. Тибет антилопасы – ұзындығы 65 см, ал салмағы 16 кг дейін жететін жабайы жануар. Көбіне Тибет үстіртін мекендейді. Альпі шалғындары мен далалары - бұл жануарлардың негізгі тіршілік ету ортасы. Кішігірім топтарда өмір сүреді, бұларға негізгі қауіп төндіретін жыртқыш – қасқыр.
Сөзбен сөз арасында, түбір мен қосымша арасындағы дыбыстардың бір-біріне ықпал етіп, өзгеріп, айтылуын немесе жазылуын үндестік заңы дейді. Үндестік заңы 2-ге бөлінеді: буын үндестігі, дыбыс үндестігі. Буын үндестігі сөз ішіндегі дауысты дыбыстардың бірыңғай жуан немесе бірыңғай жіңішке болып келуін айтады. мысалы: Әже, инелік. Ата, инабат, уақыт Дыбыс үндестігі сөз ішіндегі қатар келген 2 дыбыстың бір-біріне ықпал етуі. Дыбыс үндестігі 3-ке бөлінеді: ілгерінді ықпал, кейінді ықпал, тоғыспалы ықпал
Біздің үйде Наурыз ерте таңнан басталады. Әдеттегідей анам жыл сайын жасайтын жеті шелпегі мен Наурыз көжені дайындайды. Менде үйдегілер мен мейрамдық дастархан жаямын. Мен: Анашым, Наурыз мерекесінің шығу тарихын білесіз бе? Анашым: Әрине, айтып берейін бе? -Ия, айтып беріңізші. -Наурыз деген сөз бірнеше халықтың сөзінен аударғанда Жаңа жыл деген мағынада екен. Сонау ғасырлар бұрын халқымыз көктемнен аман-есен шыққанын бүкіл халық, барлық ауыл болып тойлап, нешетүрлі қызықты ойындар өткізіп, дастархан жайған. Наурызда барлық реніш ұмытылып, бір-бірін кешіретін күн. Маңыздылығыда осында. Сен Наурыз туралы қандай ақпарат білесін? - Наурыз да наурыз көже жасалады, оның құрамында 7 түрлі нәрсе қосады. Олар: су, тұз, май, бидай, жүгері, арпа, сұлы, ет тағы да басқа заттарды салып жасайды. Бұл мейрамда барлык халық болып тойлап, қазақша киімдер киіліп, күн көңілді өтеді. -Жарайсың, отбасымызбен бірге өтетін бұл Наурыз мейрамы салт-дәстүргеде бай. Өнерлі қыз- жігіттер өз өнерін ортаға салып, бір-біріне Ұйқыашар мен Селт еткізер силап, Алтыбақан ойналады, Ақсүйекті ойнайды. -Және де Киіз үй тігіліп, ою- өрнектермен көрнекіленген неше түрлі заттармен безендіріледі, ыдыс-аяқ қойылады. И тогда ли
Тауларда қандай аңдар тіршілік етеді
Тауларда тіршілік ету ортасы әртүрлі болып келеді. Тау шыңдарында қоршаған ортаның температурасы төмен, ультракүлгін сәулесінің деңгейі жоғары болады. Климат өзгерген сайын ондағы флора мен фауна да өзгере түседі.
Жануарлардың көпшілігі төменгі биіктікте өмір сүреді, тек жануарлар дүниесінің ең төзімді өкілдері ғана тауларда кездеседі.
Сонымен, тауларда кездесетін жануарларға тоқтала кетсек:
1. Қоңыр аю – 5000 м биіктікке дейін кездеседі. Қоңыр аюлар қалың жүні мен тауға көтерілуіне бейімделуімен жоғары биіктікте кездеседі. Олар ақ аюлардан кейін жердегі ең ірі жыртқыш аң болып табылады және салмағы 750 кг дейін өседі. Қоңыр аюлар жидектермен, шөптермен, бұталармен, жаңғақтармен, жәндіктермен, сондай-ақ сүтқоректілермен қоректенеді.
2. Тибет түлкісі – бұл жануарлар тас астындағы індерінде өмір сүреді. Ұзындықтары 70 см, ал салмақтары 4 кг дейін жетеді. Жүндері қызғылт түсті келеді.
3. Гималай суыры бүкіл Гималай таулары мен Тибет үстіртін мекендейді. Бұл жануарлар топтасып, терең қазылған індерде тұрады. Жүндері қоңырқай түсті, басы мен кеудесінде сарғылт дақтары болады.
4. Жабайы қодастар – бұл ірі жабайы жануарлар. Олардың салмағы 1000 кг асады, ал ұзындығы 3 м дейін жетуі мүмкін. Жүндері қатты, әрі ұзын болып келеді. Сол себепті суықтан жақсы қорғайды. Олар көбіне тундрада 6000 м биіктікке дейінгі жерлерді мекендейді.
5. Тибет антилопасы – ұзындығы 65 см, ал салмағы 16 кг дейін жететін жабайы жануар. Көбіне Тибет үстіртін мекендейді. Альпі шалғындары мен далалары - бұл жануарлардың негізгі тіршілік ету ортасы. Кішігірім топтарда өмір сүреді, бұларға негізгі қауіп төндіретін жыртқыш – қасқыр.