XVIII ғ. екінші жартысындағы Қазақстан. Абылай хан (1771-1781 жж.)
XVIII ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстан.
XVIII ғасырдың ортасында Орталық Азияда маңызды өзгерістер болып өтті. Жоңғарлардың қазақтарға қарсы жауластық әрекеттері 1745 жылы Калдан-Церен қайтыс болғаннан кейін Жоңғар хандығының өз ішінде орын алған оқиғаларға байланысты әлсірей түсті. Жоңғарияның әлсіреуімен оның қазақ жерлерін жаулап алу қауіпі жойылды. 1748 жылы Әбілқайыр ханды Барақ султанның өлтіруі Россия өкіметін мазаламай қалмады. Әбілқайыр тұсында қалыптасқан саясатты жалғастыруға мүдделі Петербург сарайы Россияға бейімделушілік бағытын устаған феодалдық топтарға үміт артты. 1749 жылы Нуралы Кіші жүздің ханы болып тағайындалды. Алайда патша үкіметінің отарлау бағытындағы саясатының күшеюі жүздегі старшиндардың ханға бағынбауының әртүрлі формасында көрінген ішкі саяси жағдайы шиеленістіріп жіберді. Бұл Орал мағайын ашық отарлау жолына түскен Орынбор әкімшілігіне және Россияның саясатын қолдаған Нуралы ханға қарсы күрес еді.
1756 жылы қазақтардың қысқы уақыттарында малдарын Жайықтың оң жағалауына өткізуіне тыйым салған патша (Елизавета Петровна) жарлығы шықты. Жайық қазақтарының мүддесі үшін қабылданған үкімет шешімі оған қарсы көңіл-күйді күшейте түсті. Орыс селендерін көшпелілер шапқыншылығынан қорғауға бағыштап, патша үкіметі әсіресе Жаық өзені бойымен жылдамдата салған бекіністер мен басқада әскери құрылыстар қазақ жерлерін отарлау орталықтарына айналды.
Объяснение:
Прогрессивные перемены:
1. В 1803 году он издал указ "О вольных хлебопашцах", который разрешал помещикам отпускать на волю крепостных с наделением их землёй за выкуп.
2. В марте 1804 г. Александр I запрещал продавать крестьян без земли на территориях Лифляндской и Эстляндской губерний, отменял вмешательство помещика при вступлении в брак его крепостных, учреждал выборность низших судов, запрещал помещикам наказывать крестьян более чем пятнадцатью палочными ударами. Прекращалась в любой форме раздача государственных крестьян.
3. В 1810 году учреждён Государственный совет, который должен был стать высшим органом управления, но оказался лишь совещательным органом при царе.
4. Было открыто много средних и высших учебных заведений, в том числе университеты (Казань, Харьков, Петербург, Дерпт) и близкие к ним по программе лицеи.
Консервативные меры:
1. В стране был установлен режим аркачеевщины.
2. Введена цензура, происходят гонения на прогрессивно мыслящих людей, в образовании насаждается религиозное сознание.
3. Усилилось крепостничество.
4. Возникает самое уродливое проявление феодально-крепостнического гнёта - военные поселения. В них крестьяне должны были пожизненно отбывать военную службу и заниматься сельским хозяйством, чтобы прокормить себя и свои семьи.