Қаңқа немесе скелет – адам мен жануарлар денесіне тірек және оны сыртқы зақымнан қорғайтын қатты тіндерден құралған, бір-бірімен байланысқан дене сүйектерінің жиынтығы. Қаңқа организмде тірек, қимыл және қорғаныш қызметтерін атқарады; минералдық заттар алмасуына қатынасып, кальций, фосфор, т.б. тұздардың жиналатын қоры болып табылады. Сондай-ақ организмдегі қан түзілуі процесі де осында өтеді. Қанның тірек қызметі: бұлшық еттер, шандырлар, ішкі органдар сүйектерге бекітіледі. Қаңқа сүйектері ұзын және қысқа рычагтар қызметін атқарып, бұлшық еттердің жиырылуы нәтижесінде қозғалысқа келеді. Қаңқа органдарды сыртқы әсерлерден қорғайды. Мысалы, бас сүйек қуысы – миды, омыртқа бағанасы өзегі – жұлынды, кеуде торы – жүректі, өкпені, ірі тамырларды қорғайды, ал жамбас астауы – несеп және жыныс мүшелеріне қорғаныш болады.
"Жер ананың жанашырымын"
Қазақ халқы -ескі наным-сенімдері бойынша дүиені үшке бөлген.Олар : Жоғары дүние,ортаңғы дүние,жер асты дүниесі. Жер астының патшасы- Жер Ана деп, оған табынған. Үлкендер , "жерге зияның тиетін болса Жер Ана сені жазалайды,ал пайдаң тисе, сені жамандықтан қорғап жүреді",-дейтін. Бұрындары ауырған балақайларды күн батарда жер ұшық беріп,жер анаға маңдайларын тигізетін. Тіпті бұл сенім ауылдық жерлерде әлі сақталған екен. Жер ана дегенде көзіңе - жазық дала,сарқырап аққан бұлақ, көкпен тірескен таулар елестейді.Бұлда бір Жер ананың құреті болар.Мен қазір есейіп үлкен азамат болып келе жатқандықтан,барлығына көмектескім келеді.Көктем келе салысымен, аулаға жеміс ағаштарын егіп, тазалық жұмыстарын жүргізіп,ауылға тасып келе жатқан суды да бөгеуге көмектестім. Менің ойымша, Жер Ана жанашыры болу- елімнің жанашыры болғанмен тең.
Нешинши сынып? Нешинши тапсырма.