1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңда. Мәтінде төменде берілген суреттерге қатысты қандай ақпараттар бар? Кестеге жаз.
Ғарыш әлеміне жұлдыздар мен Галактикалар. Олардын аралағындағы
бос кеңістіктер, түрлі сәулелер мен газ шоғырлары және шаң-тозаңдар
жатады. Жұлдыздар айналаға жылу мен сәуле шашып тұратын аспан
денелері. Олар Жерден өте алыс орналасқандықтан, бізге жылтыраған
кішкентай ноқат болып көрінеді. Кейбір жұлдыздар Күннен ондаған, тіпті
жүздеген есе үлкен. Аспан әлемінен жай көзбен қарағанның өзінде 5000-ға
жуық жұлдызды көруге болады. Ал күшті телескоппен миллиардтаған
жұлдызды көруге болады. Адамдар жұлдызды аспанды жұлдыздар тобы-
шоқжұлдыздарға топтастырады. Әр шоқжұлдызга ат берілген. Олардың бірі-
Жетіқарақшы шоқжұлдызы. Ол шемішке ұқсайтындықтан, Үлкеншемін деп
аталады. Кіші Жетіқарақшының пішіні де шемін секілді. Бұл
шоқжұлдыздардың ішінднгі ең жарығы- Темірқазык. Саяхатшылар буен
теңізшілер осы жұлдыз арқылы бағыт-бағдарларын анықтаған. Солтүстік
полюс жақта орналасқандықтан, Темірқазыққа қарап солтүстікті табады.
те
2-тапсырма. Оқыған мәтіннің мазмұнына сүйеніп, «Ғарыш аземане
тақырыбына далон крастырып жаз
Жастардың жеті атаны жатқа біліп, танысқанда ру сұрасуы міндетті. Оның маңыздылығын ата-ана үйде балаға күнделікті айтып отыру керек. Бұл – бұрыннан келе жатқан қазақтың заңы. Осының негізінде жеті атаға дейін қыз алыспау дәстүрі сақталған. Оған қоғам түбегейлі қарсы. Өйткені, қан араласса одан дені сау бала туылмайды деген түйсік қалаптасқан. Яғни, жастарымыз сезімнің әсерімен ертеңгі күні опық жеп қалмауы тиіс. Сондықтан да білгенді айтып отыру, бізге міндет. Балаға әкеден бастап, ағайын-туысты, нағашы жұртты, алыс-жақынның кім екенін ұғындырып, ата-тегін, руын санасына сіңіріп өсіруіміз қажет, –