Тақырыбы: «Бауырсақ» ертегісі. Қойылым
Сабақтың мақсаты. Ертегі кейіпкерлерін қонаққа шақыра отырып,қиялы мен қабілетін жетілдіру. Балалардың сөздік қорын, байланыстырып сөйлеуге дағдыландыру. Балаларға жағымды, жағымсыз қасиеттерді айыра білуді үйрету, сыйласып, біреуге қызғанып қарамауға, бірін-бірі құрметтеп, үлгі тұтуға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: тақта, орман, орманды мекендеген аңдар, ағаштар.
Қатысушылар: Автор, Кемпір, Шал, Бауырсақ, Қоян, Қасқыр, Аю, Түлкі.
- Біз бүгінгі тіл дамыту сабағында ертеден келе жатқан «Бауырсақ» ертегісімен танысамыз.
- Күнделікті сабақта осы уақытқа дейін көп ертегілермен таныстық. Қане, қандай ертегілер естеріңде қалды? (Балалар 2-3 сөйлемнен ертегілер айтады.)
Балалар, ертегі не жайында?
- Балалар, сабағымызға ертегі кейіпкерлері қонаққа келіп отыр екен.
Әуен естіледі (сол кезде балалар бір жерге жиналып, ертегі кейіпкерлеріне айналып кетеді).
«Бауырсақ» ертегісінің сахналық қойылымы:
Тәрбиеші: Құрметті қонақтар! Ертегілер еліне қош келдіңіздер! І-ші сәбилер тобының тәрбиеленушілерінің қиалынан туындаған «Бауырсақ» ертегісін тамашалаңыздар.
Тәрбиеші:Кемпір мен шал болыпты. Бірде шал жалынып:
Шал : Кемпір-ау, маған бауырсақ пісіріп берсеңші.
Кемпір: Неден пісірейін? Ұн жоқ қой!
Шал: Әй, кемпірім-ай ! Қойманың түбін қырнап көрсең ғой бауырсақтық ұн табылып қалар.
Тәрбиеші:Кемпір қойма түбін қырып-қырнап екі уыс ұн табады да, қаймаққа шылап, қамыр илеп, бауырсақты майға пісіріп, терезе алдына суытуға қояды.
Жата-жата жалыққан бауырсақ терезе алдынан үйдің іргесіне домалап түседі, іргеден көгал үстіне домалайды, көгалдан жылжып жолға жетеді. Одан әрі жолмен зырлай жөнеледі. Бауырсақ жолда зымырап бара жатса, қарсы алдынан қоян шыға келеді.
Қоян :Бауырсақ! Бауырсақ! Мен сені жеп қоямын!
Бауырсақ : Жоқ, сен мені жеме, саған қандай өлең айтып берер екем, онан да соны тыңда.
Тәрбиеші : Қоян құлағын түреді, ал бауырсақ әнге басады:
Бауырсақ:
Атайдан да құтылдым, әжейден де құтылдым.
Қоян: -қой, бауырсақ сенің өленің жақсы сен одан да менің тапсырмамды орында . Ал балалар қояннан бауырсақты құтқарып сұрағына жауап берейік.
Қоянның тапсырмасы: Бауырсақты қайда, не үшін қойды?
Тәрбиеші: Бауырсақ жалғыз аяқ жолмен келе жатса, оның алдынан қасқыр шыға келіп:
Қасқыр: Бауырсақ! Бауырсақ! Мен сені жеп қоямын!
Бауырсақ : Сен мені жеме, мен саған өлең айтып берейін.
Тәрбиеші: Бауырсақ әндете жөнеледі
Бауырсақ :
Атайдан да құтылдым, әжейден де құтылдым.
Қояннан да сытылдым, қасқыр, сенен құтылу
Қиын емес бұл маған
Қасқыр : жоқ, бауырсақ, өлеңің керек жоқ сен менің тапсырмамды орында.
Қасқырдың тапсырмасы: Ал, балалар, қояннан бауырсақты құтқарып алдық, енді қасқырдың сұрағына жауап берейік.
Тәрбиеші:Бауырсақ орман ішімен домалап келе жатса оған аю қарсы шығады.
Аю : Әй , бауырсақ ! Мен сені жеп қоямын!
Бауырсақ: Сен мені жеме, мен саған өлең айтып берейін.
Атайдан да құтылдым, әжейден де құтылдым.
Қояннан да сытылдым, қасқырдан да құтылдым,
Маймақ, сенен құтылу, қиын емес бұл маған!
Тәрбиеші: Осылай бауырсақ әрі қарай домалай жөнеледі.
Түлкі: Амансың ба, бауырсақ! Көргендерге ұнайды, жүзің қызыл шырайлы!
Тәрбиеші: Бауырсақ мақтағанға мәз болып, өлеңін айта бастайды. Түлкі болса құмарта тыңдаған боп, қыбырын білдірмей,бауырымен сырғып, жақындай береді.
Бауырсақ:
Атайдан да құтылдым, әжейден де құтылдым.
Қояннан да сытылдым, қасқырдан да құтылдым,
Аюдан да сытылдым, түлкі, сенен құтылу
Қиын емес бұл маған!
Түлкі: Оңай құтала алмасың, менің тапсырмамды орында
Объяснение:
17-тапсырма.Маған осы қойылым қатты ұнайд
Халқымның ардақтылары һәм ақиықтары! Хатымның аңдатуы ретінде, Ахмет Байтұрсынұлы жазғандай «шығарманың мазмұны төрт түрде айтылады: 1. Жай сөйлеу түрде. 2. Сөйлестірген түрде. 3. Хат түрінде. 4. Аралас түрде» , мен,ой-тиегімді ағытқан, айтайын деген пікірімді хат арқылы баяндағым келеді. Бұл өмірден озған адамдармен хат жазысу Абайдың : «Өлсе өлер табиғат, адам емес...» деген сөзін еске түсіреді. Шамалы болса да, алдымен «Алаш деген не?», «Алаш Орданың қайраткерлері кім?» және «Алаш қозғалысының идеялары неге бағытталған?» деген сұрақтарға жауап берейін.
Алаш барша қазақ жұртының жүрегін тебіренткен ұраны, шыққан тегі. «Алаш» «қазақ» сөзімен теңбе-тең болып қолданылады. Сондықтан болар, Алаш қозғалысы (1905 жылдан бастау алады) жиырмасыншы ғасыр адамдардың да, келешек ұрпақтың да маңызды бөлігіне айналып үлгірген. Қозғалыстың басты құрамы, саны сегіз жүзге жуық, ұлт зиялылары. Мысалы: атақты Бекпембет бидің ұрпағы, заңгер Уәлитхан Танашев; дәрігер, ұстаз, ғалым Халел Досмұхамедов; Ахмет Бірімжанов; Садық Аюкеұлы Аманжолов; Мұстафа Шоқай және тағы басқалары. Дегенмен, бүкіл қазақ даласын қамтыған қозғалысты қалыптастырған ірі қайраткерлер тобы болғанымен, оның өрістеуіне, бүкіл елді қамтуына жүздеген, тіпті, мыңдаған адамдар үлес қосқаны белгілі. Алаш қайраткерлерінің түп қазық идеясы – қазақ мемлекеті болды. Баршаға аян, халқымыз үшін XX ғасырда ең маңызды мәселе – ұлттық тәуелсіздігімізді қайта қалпына келтіру болды. Екінші мәселе – қазақ қоғамын өркениетті әлемдік қауымдастықтың қатарына енгізу еді. Ол үшін ата-бабамыз білектің күшімен, найзаның ұшымен қорғаған, сақтап қалған туған жерден ешқайда көшпей, тұрақты мекен еткен жерді бөлшектемей, жат жұртқа таптатпау, сатпау, жерден айрылғаның барлық байлықтан, дәулетіңнен, құт-берекеңнен айрылу, өшуі деген сөз екенін түсіне білген. Алаш рухы қазіргі ұрпақты елдікке, ауызбірлікке, елге адал қызмет жасай білуге үндейді. Тәуелсіз Қазақстанды нығайта түсуге шақырады. Тәуелсіздік алғаннан кейін бұрын тыйым салынған – Алаш қозғалысы тақырыбы қазіргі таңда отандық тарихымыздың маңызды құрамдас бөлігі ретінде қайта зерттелуде.
Алаштану зерттеу бағыты алаштықтардың көзі тірісінде басталғанымен әрі қарай жалғасын табуда. Ес жиып,етек жапқан бүгінгі күндеріміз үшін ризамын.Әлихан Бөкейханов болжаған «өз тізгіні өзінде бөлек мемлекет» қанатын қақ жаюда. Әлемге беделі танылған Қазақстанның құрылуы сіздің және ұлт қайраткерлерінің арқасы.
XX ғ. 20ж.ж. Алаш қозғалысына байланысты Қ.Кемеңгерұлы, С.Садуақасұлы,Т.Шонанұлы, Ж.Аймауытұлы, С.Сейфоллаұлы, Ғ.Тоғжанұлы, 30-жылдар аралығында М.Шоқай мен С.Брайнин, Ш.Шафиро, Е.Бекенұлы, Ғ.Мүсірепұлы сынды авторлардың түрлі мақалалары жарияланса, 50-80 ж.ж. Алаш тұлғаларын қаралаған еңбектер, қаншама зерттеулер шықты.Соған қарамастан кемеңгер профессор Б.Кенжебаевтың «Өтелген парыз сынды санаға қозғау салған мақаласы», Түркияда 1973 жылы басылған Хасан Оралтайдың «Алаш»-Түркістан түріктерінің ұлттық ұраны» атты кітабы, Оксфорттың Орталық Азияны зерттеу қоғамы Кеңесте оқуға тыйым салынған 1920-1930 ж.ж. Алашқа қатысты зерттеулерді қайта басты. Бұл жазбалар, «жақсының аты өлмейді» дейтұғын, елі үшін жанын қиюға дайын ерлердің еңбегі есімдерін ақтайтының аңғартуда.
Объяснение:
вот,только 1 убери.........