1.қоршаған ортаны қатты және сұйық тұрмыстық қалдықтармен ластамау (өндірістік қалдықтар туралы айтпағанда);
жануарлар мен өсімдіктер түрлерін сақтау және көбейту;
жасыл желектер мен ормандарды сақтау;
табиғатта ашық от жақпаңыз және қоқысты өзіңізден кейін тазалаңыз;
2.
иә ол қоршаған ортаға зиян келтіреді және планетаны бүлдіреді
3Табиғатты қорғау шараларын қабылдау өте маңызды. Жердің ресурстарын мүмкіндігінше тиімді пайдалану керек. Сіз тек бүгінмен ғана өмір сүрмей, болашақ туралы ойлауыңыз керек. Жойылу қаупі төнген өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін сақтау қажет. Өйткені, кез-келген тірі организм экожүйе шеңберінде өзіндік рөл атқарады. Егер қазіргі жағдай бұзылса, оның салдары апатты болуы мүмкін.
4физикалық - жылу, шу, электромагниттік, жеңіл, радиоактивті;
химиялық - ауыр металдармен, пестицидтермен, пластмассалармен және басқа химиялық заттармен ластану;
биологиялық - биогендік, микробиологиялық, генетикалық;
ақпарат - ақпараттық шу, жалған ақпарат, бұзушылық факторлары.
5Жақын аралықтағы елдер мен Орталық Азияның 62 миллион халқы бастан өткерген жаһандық экологиялық апаттардың ең ірі жаһандық экологиялық апаттарының бірі - өзінің экологиялық, климаттық, әлеуметтік-экономикалық және гуманитарлық салдары тұрғысынан аймақтың тұрақты дамуына, денсаулығына, генофонды мен тікелей қауіп төндіретін Арал теңізі трагедиясы. онда өмір сүретін адамдардың болашағы.
Халқымызға ғасырлар бойы арман болған тәуелсіздік, егемендік ұстанымдарын биікке көтеретін бұл күн – біздің Отанымыздың әрбір азаматы үшін қастерлі мереке. Азаттық аңсаған елдің түпкі мақсатының орындалып, бүгінгі Қазақстан Республикасы өз мемлекеттігін бұдан 25 жыл бұрын жариялаған болатын. Бұл мереке күнтізбеде «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі» туралы Конституциялық Заңының 1991жылы 16 желтоқсанда қабылдауына байланысты тұрақты түрде аталып өтіледі.
Бізді бұл күнге дейін жеткізген ұмытылмас оқиғалар- ел қорғау соғыстары, ұлт- азаттық көтерілістері, қандай ауыртпалықты да көтере білген, жасымайтын асқақ жігері, рухы қайтпайтын табандылықты, өшпес өнеге, өлмес мұра ретінде сақталуы тиіс.
Бұл – еркіндік сүйгіш, патриоттық дәстүр 16-желтоқсан оқиғаларына дейін жалғасты. Осылайша бұл тәуелсіздік күнінің оңайлықпен келмегенін білеміз. Елбасымыз өткен дәуірдегі қаһармандық оқиғалардың тізбегін таяудағы Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына арнаған сөзінде: «Ұлы далада бірінен соң бірі толас таппай жүріп жатқан 200-ге тарта көтерілістер эстафетасы, біздің бүгінгі тәуелсіздігіміздің бастау көздері» деп бағалаған болатын.
Тәуелсіздігіміздің жарияланғаннан бергі мезгіл ішінде көптеген елеулі табыстарға қол жеткіздік. Бұл президентіміздің жүргізіп отырған парасатты, көреген саясатының нәтижесі –Еліміздің тыныштығы мен қауіпсіздігінің, көп ұлтты Қазақстан халқының жарастығы мен ынтымақтастығының арқасында болып отыр.